آیت‌الله صدوقی در مجلس سالگرد ابوالحسن خانعلی

جعفر گلشن‌روغنی

30 خرداد 1396

در پی اعتصاب اعتراضی معلمان و حضور تحصن‌آمیز جمع زیادی از آنها در 12 اردیبهشت 1340 در میدان بهارستان تهران در مقابل ساختمان مجلس شورای ملی، نیروهای نظامی به قصد برهم زدن اجتماع و پراکنده ساختن آنها، وارد جمعیت شدند که در این میان در پی شلیک گلوله‌ای از سوی سرگرد ناصر شهرستانی رئیس کلانتری میدان بهارستان، دکتر ابوالحسن خانعلی(1311-1340) یکی از معلمان تحصیلکرده حاضر در میدان به قتل رسید و چند تن دیگر زخمی شدند. این امر شور و هیجان و واکنش فراوانی در میان شخصیت‌های ملی، مذهبی، اجتماعی و فرهنگی پدید آورد و احساس همدردی بسیاری را برانگیخت. روحانیون و وعاظ نیز از جمله اقشاری بودند که نسبت به این ماجرا واکنش نشان دادند، آن‌گونه که مرحوم شیخ عباسعلی اسلامی (1281 ـ 1364 ش)، بنیانگذار جامعة تعلیمات اسلامی که مدارس بسیاری در سطح شهر تهران برپا کرده بود و دانش‌آموزان بسیاری را زیر نظر معلمان مورد نظر و همراه با تعالیم اسلامی تعلیم می‌داد، در مجلس ختم دکتر خانعلی، در مسجد مجد در مقام سخنران اصلی، به وعظ و خطابه پرداخت.

در نخستین سالگرد به قتل رسیدن دکتر خانعلی توسط مأمور حکومت پهلوی، اقشار مختلف مردم در شهرهای کشور به برپایی مجلس ختم و مراسم یادبود پرداختند و یاد او را گرامی داشتند. روحانیان، علما، وعاظ و مراجع تقلید نیز در این مجالس حضور یافتند. از جمله آیت‌الله سیدمحمدهادی میلانی از مراجع تقلید ساکن شهر مشهد، در مجلسی که از طرف فرهنگیان در مسجد بنّاها برگزار شد، شرکت کرد. آیت‌الله حاج شیخ محمد صدوقی از علمای برجستة شهر یزد که در مسجد بزرگ حظیره اقامة نماز جماعت را بر عهده داشت و فعالیت‌های بسیاری را در نهضت امام خمینی(ره) از سال 1342 تا پیروزی انقلاب اسلامی در سال 1357 انجام داده و سرانجام در 11 تیر ماه 1361 در محراب نماز جمعه به شهادت رسید، از جمله روحانیونی است که در مجلس یادبود دکتر خانعلی حاضر شد. آن‌گاه که به همت فرهنگیان یزد مجلس یادبود باشکوهی در مسجد حظیره برگزار شد و جمع زیادی از گروه‌های مختلف اجتماعی حضور یافتند، و چند تن از واعظان شهر «پیرامون فداکاری دکتر خانعلی و چند نفر از آقایان فرهنگیان درباره ارزش استاد، معلم، دانشجو و دانش‌آموز بیاناتی ایراد کردند.»

 روزنامة اطلاعات با انتشار عکسی از لحظة خروج آیت‌الله صدوقی از مجلس یادبود، در صفحة 12 روزنامه مورخ 20 اردیبهشت 1341(ش 10797) به همراه دو تن دیگر از روحانیون همراه وی و چند تن دیگر همچون بهاری، رئیس فرهنگ یزد و نیز رئیس شهربانی آن شهر، به این مسئله توجه ویژه کرد. عکسی که با مشاهدة آن به خوبی می‌توان به جایگاه شهید صدوقی در یزد و اهمیت حضور او در این مراسم و ادای احترام به مقام معلم و شخص دکتر خانعلی و محکومیت اقدام قاتل وی پی‌برد. نکته قابل تأمل دیگر این است که این عکس قدیمی‌ترین عکسی است که از آیت‌الله صدوقی در دسترس است و فعالیت‌های مذهبی و فرهنگی و اجتماعی وی را پیش از آغاز نهضت امام خمینی(ره) در سال 1342 بیان می‌کند.

مجلس یادبود مرحوم دکتر خانعلی

قبلا اطلاع داده شد: ‌به مناسبت سالگرد شهادت دکتر خانعلی فرهنگیان یزد مجلس یادبود باشکوهی در مسجد بزرگ «حظیره» این شهرستان برگزار کردند.

در این مجلس عده زیادی از فرهنگیان، روحانیون، معتمدین، کارمندان و اهالی شرکت کرده بودند و چند نفر از آقایان وعاظ پیرامون فداکاری دکتر خانعلی و چند نفر از آقایان فرهنگیان درباره ارزش استاد، معلم، دانشجو و دانش‌آموز بیاناتی ایراد کردند. در عکس بالا حضرت آیت‌الله حاج شیخ محمد صدوقی و چند نفر دیگر از روحانیون یزد هنگامی‌که مجلس یادبود مرحوم دکتر خانعلی را ترک می‌کنند و همچنین آقایان بهاری، رئیس فرهنگ و رئیس شهربانی و رئیس دبیرستان ایرانشهر نیز در عکس دیده می‌شوند.

 
تعداد بازدید: 3703