گزارش مشروح یکی از مأمورین ویژه ساواک درباره جریانات اخیر ایران 21/3/1342
شماره : 1154 تاريخ : 21 /3 /42
محترما بعرض ميرساند.
يكى از مأمورين ويژه اين دايره ضمن ملاقاتها و تماسهائى كه با افراد حزبى (چپ و راست) و معلمين و متفرقه نموده گزارش مشروحه درباره جريانات اخير و تجزيه و تحليل آن برشته تحرير در آورده كه عينا بصورت اعلاميه در هفت صفحه به پيوست تقديم ميگردد.
شيخان 21 /3 /42
محترما بعرض مديريت كل ميرساند.
و باداره سوم نيز يك نسخه فرستاده شد. 21 /3 /42
بدفتر ويژه اطلاعات بفرستيد. 22 /3 /42
بعرض برسد. 23 /3 /42
شماره : 1153د ـ 2تاريخ : 21 /3 /42
موضوع : يك بررسى اجمالى از وقايع اخير
برخورد خونين چند روز اخير تودههاى مذهبى مردم تهران و شهرستانها با دستگاه حاكمه سدى را كه از بعد از 28 مرداد در مورد سكوت مردم بوجود آمده بود شكست و يك بار ديگر روح مبارزه جوئى را در آنها زنده نموده. بى شك از اين پس بايد منتظر حوادث بيشمار و متوالى ديگرى بود كه بر عليه دستگاه حاكمه ديكتاتورى بوجود خواهد آمد. شكست تظاهرات اخير بهيچوجه موجب دلسرى نخواهد شد چه علت اين شكست باين سبب بود كه اولاً تظاهرات بدون رهبرى بوده و ثانيا تنها يك گروه مذهبى در آن شركت داشتند و حال آنكه موج خونى كه ارتش و شهربانى با گلوله باران مردم ايجاد نمودند چشم مردم را گرفته و به اين كيفيت است كه ديگر حتى نصيحت و تطميع و تحبيب آنها هم موجب آرامش نخواهد شد شما اگر هم اكنون به گورستان شهر مراجعه كنيد خواهيد ديد چه اجساد زنده و مردهاى بوسيله كاميون در حفر يك گودال فرو ريخته ميشود و صاحبان اجساد كه براى گرفتن آنها مراجعه ميكنند چگونه با قنداق تفنگ سربازان مواجه ميشوند اينها موجى است كه راه آشتى را مطلقا ميبندد. اينها علتى است كه عصيان مردم را تشديد خواهد كرد و تجديد مبارزه نمايند. متاسفانه در اينجا ناگزير باين مطلب اشاره كنم كه اگر اين وقايع موجب تجديد مبارزات مردم و بيدارى پس از يك خواب خرگوشى شده در عين حال هم خطرات بيشمار ديگرى در بر دارد كه ذيلاً و بطور اجمال به قسمتى از آنها اشاره ميشود. طبيعى است وظيفه افراد روشنفكر و متفكر است كه در جهت هدايت گروههاى مذهبى بامور اجتماعى و سياسى بكوشند.
الف. با توجه بموج عصيانى كه در مردم بوجود آمده محققا اين مبارزات با شدت بيشترى در آينده ادامه خواهد يافت و ترديدى نيست كه موجب سقوط دستگاه خواهد شد. شايد بتوان گفت كه اين سقوط موجب خوشحالى باشد ولى اگر توجه به بيانات آقاى دكتر بقائى داشته باشيم كه مرتبا بدستگاه اعلام مينمودند كنار برويد والى انقلاب كرد نه تنها شما را كنار خواهد گذارد بلكه موجب سقوط مملكت هم خواهد شد آنوقت بدرك اين امر نائل ميشويم كه با سقوط دستگاه تازه اول بدبختى و ديكتاتورى خواهد بود كه ما در مقابل يك سه راهى قرار ميگريم.
با يا اينكه اين كشتار بىرحمانه ادامه ميبابد و يك ديكتاتورى سياه را بدنبال خود ميكشد زيرا در اين صورت دستگاه بخاطر حفظ جان و موقعيت خود ناگزيرى از اتخاذ يك روش ديكتاتورى است.
2ـ يا انقلاب خواهد شد با اين تفاوت كه اگر در انقلاب سى ام تير به علت رهبرى صحيح و مدبرانه مانع از سقوط كشور شديم و در عوض ديكتاتورى معتدل دكتر مصدق را بنا نهاديم اين بار دستگاه ديكتاتورى باوج خود خواهد رسانيد.
3ـ در صورت سوم امكان يك كودتاى نظامى است كه در اين صورت به علت عدم هوشيارى مردم بالا نبودن سطح فكر اجتماعى اين كودتا آن چنان كودتاى سياهى خواهد بود كه نتيجهاش سير قهقهرائى مردم براى يك مدت طولانى خواهد شد.
با توجه باين اصول و اينكه در حال حاضر وضع اقتصادى كشور بوضع دردناكى دچار ركود شده و تجار يكى پس از ديگرى به ورشكستگى ميكشند بايد زمينه را با ارشاد مردم طورى فراهم ساخت كه دولت با افتادن در تنگناى اقتصادى و اجتماعى و سياسى ناچار شود بوضع آرامى كه ميتوان گفت مقهومش انقلاب سفيد است خود بخود سقوط كند.
عقيده عده زيادى. اعلام دستگيرى آيتاله خمينى در روزهاى اول تظاهرات از راديو اشتباه بزرگى بود كه دستگاه به ضرر خود مرتكب گرديد زيرا لااقل تا آن روز مردم شهرستانها از ماوقع جريانات اطلاعاتى نداشتند ولى وقتى از راديو شنيدند آنها هم تظاهرات را شروع كردند. چه روحانيون شهرستانهاى تبريز و كرمان. شيراز با آيتاله خمينى براى مبارزه هم قسم شده بودند و طبيعى است كه پس از استماع وقايا ساكت نمىنشينند.
سيد جلال حسينى. اكراد بخصوص بارزانىها از عناصر مؤثرى هستند كه دولت سخت از آنها وحشت دارند بخصوص كه از آيتاله حكيم حرف شنوائى و احترام فوق العاددهاى براى نامبرده قائل هستند و از اين جهة ميتوان اميدوار بود كه در صورت لزوم از وجود آنها استفاده نمايند بخصوص كه به نظر ميرسد عبدالناصر هم تلويحا از جريانات حمايت نمايد و در اين مورد به عارف هم براى كمك بمردم ايران توصيه نمايد موضوعى كه موجب تشديد عصيان مردم گرديد ماجراى تعزيه خوانى راديو بود در اين جريان بديع زاده و يك عده ديگرى اشعار مذهبى ميخواندند و با نحوه مسخرهآميزى كه كاملاً از راديو مشهود بوده ميخنديدند و اين امر ميرساند كه اين عده تظاهر به ديندارى ميكند.
دورغهاى شاخدار. ضمن مصاحبه ديروز جناب آقاى اسداله علم نخست وزير ايشان فرمودند ضرغامپور رئيس ايل بوير احمدى ضمن يك مبارزه سه روزه با نيروهاى ارتش دستگير شده و هم اكنون كه من با شما مصاحبه ميكنم سر نامبرده بالاى دار است و باين طريق كسانى كه اميدوار بودند راهزنى اين عده برايشان مغتنم است ديگر نميتوانند اميدوار باشند عصر همان ديروز (19 /3 /42) راديو ايران ضمن اخبار خود گفت كه ضمن يك مبارزه 48 ساعته بين نيروهاى دولتى و اسداله ضرغامپور و دارو دسته وى بالاخره نامبرده دستگير و بالافاصله تيرباران گرديد و اينك جنازه وى در راه همدان است. با مقايسه اظهارات نخست وزير و اخبار راديو ايران و تناقضى كه در ميان مطالب اين دو خبر به چشم ميخورد ثابت ميشود كه اينان دست گويلز را هم از پست در تبليغات و دروغگوئى بستهاند و بهمين دليل هم بايد گفت كه امكان دستگيرى ضرغام پور بعيد بنظر ميرسد كما اينكه چند ماه قبل هم ميگفتند شهبازى را دستگير كردهايم و بعد معلوم شد دروغ ميگويند.
استعفاى تفضلى. دروغ ديگر دستگاه ماجراى استعفاى جناب جهانگير خان تفضلى است دستگاه حاكمه اظهار داشت جناب تفضلى از چندى قبل بعلت بيمارى تقاضا كرده بود كه براى مدتى باروپا عزيمت نمايد و از پشت تبليغات استعفاء كند و بهمين جهت اعليحضرت همايونى با استعفاى ايشان موافقت فرمودند در حالى كه جناب تفضلى چندى قبل در راديو و تلويزيون صريحا اظهار داشته بود بفعاليتهاى خود با نهايت جديت و قدرت ادامه خواهد داد بنابراين در اينجا هم يك دورغ بى شرمانه ديگر بچشم ميخورد و آن اينك اولاً اگر قرار بود جناب ايشان مريض باشد و با استعفايشان هم موافقت شود چرا قبل از جريانات اخير نكردند و درست پس از اينكه گند كثافت كاريهاى ايشان در آمد و بازى مسخره تعزيه ايشان موجب عصبانيت مردم گرديد از كار بر كنار شدند لذا اينطور نتيجه گرفته ميشود كه براى جلوگيرى از عصبانيت بيشتر مردم و ارضاى خاطر عمومى ايشان را كنار گذاردهاند منتها شهامت اظهار اين حقيقت را ندارند. تعزيه گردانى طيب. اظهارات سيد جلال حسينى
مطابق معمول هر ساله طيب مراسم عزادارى بر پا كرده بود ليكن از نحوه رفتار و گفتارش بخصوص از نحوه اظهارات معممين بر بالاى منبر ميرساند كه نسبت بدستگاه شديدا تنفر دارد. روز عاشورا شيخ رضا كه قبلاً تعداد سه چهار هزار عكس زيبا روى تميز از آيتاله خمينى تهيه كرده و در ميان مردم توزيع ميكرد به طيب مراجعه و از او ميخواهد اجازه دهد چند كلامى صحبت كند و طيب هم اين اجازه را ميدهد و شيخ رضا بلافاصله پشت ميكروفون قرار گرفته و با تندى به دولت حمله و فحاشى مينمايد (شيخ رضا در ميدان مولوى صاحب 2 دكه است كه دوغ فروشى ميكند و داراى ريش انبوهى است و از پيروان آيتاله كاشانى است) بهرحال با توجه به اينكه طيب در گذشته از طرفداران پر و پا قرص دستگاه بوده علت مخالفت فعلى او تعجبآور بنظر ميرسد بوى اگر قدرى توجه شود و موضوع زد و خورد طيب و ناصر جيگركى را بخاطر بياوريم و سپس حمايت شديدى را كه دستگاه از ناصر در مقابل طيب ميكرد در نظر بگيريم علت مخالفت طيب با دستگاه روشن خواهد شد بخصوص كه طيب از شعبان بى مخ هم دل خوشى ندارد و طبيعى است خيلى دلش ميخواست شعبان را آزار برساند.
حسين رمضان يخى. در ميان گردنكشان حسين رمضان يخى از جمله افرادى است كه ميشود به صميميت و صداقت و دوستى او اطمينان داشت نامبرده به معتقدات مذهبى بىنهايت پاى بند و متعصب است و هرگز زير بار زور نميرود بدون ترديد هنگامى كه خبر دستگيرى آيتاله خمينى بنامبرده رسيد آنچنان تحت تاثير قرار گرفت كه اگر اسلحه داشت بدون پروا كشتار ميكرد. اخيرا به حسين گفتهاند رويه خود را با دستگاه تغيير دهد و حتى او را تحبيب نمودهاند ولى او زير بار نرفت و اظهار نمود من راه ايمان و ديانت را انتخاب كردهام و مدتى هم تغيير نميدهم بهرحال وجود اينگونه اشخاص با جوانمردى كه در آنها سراغ ميرود در اوضاع و احوال كنونى بى نهايت مغتنم و قابل توجه است.
مسموعات و شايعات. در جريان تظاهرات اخير از طرف اشخاص و دستجات مختلف عقايدى ابراز ميشد كه درخور توجه است و بشرح ذيل باستحضار ميرسد.
جبهه ملى رويهمرفته ساكت بود. اظهارت عباس ديوشلى
متأسفانه تظاهرات متهورانه و شجاعانه مردم با وجوديكه در حدود سه هزار و پانصد نفر قربانى در برداشت عدم رهبرى و هدايت صحيح نتيجه مطلوبى را عايد نكرد ولى در عين حال موجب سكوت چندين [ساله] مردم را كه بعلت خيانت دكتر مصدق از شركت مسائل سياسى بى علاقه كرده بود در هم شكست و اينك مىتوان اميدوار بود كه در آينده با جلب پشتيبانى آنها دستگاه را به زانو در آورده از طرف ديگر اين تظاهرات موجب گرديد مشت عوام فريبان جبهه ملى را بيش از پيش باز كند چه آنهامدعى بوده كه قاطبه ملت ايران طرفداران آنها هستند در حالى كه طى جريانات اخير كوچكترين شعارى جز يكى دو عدد بنفع آنها داده نشد بعلاوه اينكه آن مختصر حاميان خود را از دست داد[ند] چه اينها كه معتقد بودند اكثريت را در اختيار دارند چگونه نتوانستند و باين وسيله وابستگى خود را با دستگاه ثابت كردند.
خرابكارى از جانب چه عواملى است. ترديدى نيست كه خسارت وارده اخير در مراحل اوليه از طرف متظاهرين نبوده بلكه اين خرابكاريها ساخته و پرداخته بدست دستگاه و سازمان امنيت صورت گرفته تا باينوسيله اذهان را نسبت بتظاهرين بدبين سازند ولى محققا رشته اين خرابكاريها متأسفانه ندانسته بدست مردم افتاد و در عين حالى كه نقاط موثرى از جمله باشگاه شعبان بى مخ را آتش زدند محلهاى ديگرى هم نا زيبا و بى هدف مورد يورش قرار گرفت از جمله كتابخانه پارك شهر و كابل تلفنها باين يورشها اضافه ميشود و بطور قطع گناه آنهم بگردن سازمان امنيت است.
نطق اعليحضرت. اعليحضرت در نطق خود بمناسبت افتتاح سد شهناز ميگويد (جاى تأسف است كه يك ملت شيعه را از يك دولت نسبى براى سقوط رژيمش پول ميگيرد آنهم نفرى 25 ريال) در جواب اين نطق سراپا دورغ بايد عرض كنم اگر واقعا هم چنين مطلبى صحيح باشد ايشان بايد از بيان آن شرمسار باشد زيرا مويد آن خواهد بود كه يك ملت چقدر گرسنگى كشيده و بدبختى ديده كه حاضر شده جان خود را بخاطر 25 ريال از دست بدهد.
ادعاى دين دارى اعليحضرت اظهارات حسينى
اعليحضرت همايونى با داشتن پزشك بهائى و مشاورين بهائى. تبليغات چى بهائى. ادعاى مسلمانى ميكند براى من نكته ابهامى بوجود آمده در صورتى كه اسلام بهائيت را مطرود و وجود آنرا [مغاير] شريعت و قانون اساسى ميداند دستگاه با كمال بى پروائى با دادن تخفيف بليط هواپيما از شركتهاى هواپيمائى دولتى و غير دولتى و دادن تسهيلات بهائيان را به لندن اعزام ميدارد تا با كسب فيض از مكتب انتليجنت سرويس انگلستان براى جاسوسى بايران مراجعت نمايند. اعليحضرت ادعاى اسلام مينمايد در حالى كه عملاً بهائيان را بسر ملت مسلمان ايران تامين ميكند افراد شهربانى و ارتش ملت مسلمان ايران را به گلوله مىبندد و صدها نفر آنها را براى حفاظت اموال بهائيان 24 ساعته در محل آنها كشيك ميگذارد. آقاى ثابت، ميلياردر بهائى معروف براى فرار از پرداخت گمرك و سود بازرگانى براى اتومبيلهاى فولكس واگن خود كه در گمرك خوابيده بدستگاه متوسل و به تيمسار ايادى پزشك مخصوص اعليحضرت مراجعه و با پرداخت وجوه كلانى باعليحضرت قانون سود بازرگانى را تغيير و براى اتومبيلها و وصول عوارض ماخذ را توزين اتومبيل قرار ميدهد و از اين راه ميليونها تومان بخزانه مملكت ضرر ميزند اعليحضرت دم از اسلام ميزنند در حالى كه ميل دارند با ورود زنان به نظام وظيفه و غيره حرمسراى دوران خلفاى عباسى را در دربار خود تجديد نمايند همانطوريكه برادران ارجمندشان روزها دنبال زنان مردم ميافتند و در سينماها بانتظار راند و وهائى كه گذاردهاند با كمال بى پروائى مىنشينند آيا معنى اسلام و اسلام دوستى اينست.
سپهبد بختيار و جريانات اخير. اظهارات منوچهر نيرومند
ترديدى نيست كه سپهبد بختيار در خارج از ايران فعاليتهاى شديدى دارد و ترديدى نيست كه اين فعاليتهاى بر محور همكارى ميان جبهه ملى و سپهبد بختيار دور ميزند ولى اطلاعاتى كه اخيرا بدست آمده حاكى است كه بختيار در قاهره با جمال عبدالناصر ملاقات و وضعيت عشايرى ايران و قدرت عشاير را براى ناصر توجيه و نظر او را نسبت به ارسال اسلحه جلب نموده است ولى ادعاى دولت در مورد اينكه در وقايع اخير هم دست بختيار در كار بوده است كذب محض است چه دخالت بختيار مساوى است با دخالت جبهه ملى در حالى كه همه ما براى العين ديديم چنين نبوده است. فلسفى و آيتاله خمينى. در ايام تاسوعا و عاشورا فلسفى در مسجد تركها موعظه ميكرد بيان مطلب آيتاله خمينى از دهان فلسفى ميرساند كه محققا فلسفى رل سخنگويى آيتاله را در تهران بعهده دارد و اگر توجه داشته باشيم كه آيتاله خمينى بارها لزوم حفظ نظم و بر قرارى آرامش را توصيه كردهاند و فلسفى نيز بالاى منبر بارها اظهار نموده كه نبايد جنگ كرد. نبايد خونريزى نمود ما با كسى سر جنگ نداريم و از طرفى وجود اعلاميههاى متعددى كه از طرف آيتاله خمينى و ساير علماء منتشر شده همه ميرساند كه ايشان با اينگونه وقايع چند روز اخير موافقت نداشتهاند پس بايد موضوع را از جنبههاى ديگرى مورد توجه قرار داده. واقعيت مطلب اينست كه دستگاه حاكمه براى دستگيرى روحانيون و جلوگيرى از رهبرى مردم براى مبارزات آينده نقشهاى طرح نموده و اين نقشه بطرق زير بموقع اجراء گذارده شد كه اينك تشريح ميگردد. بطوريكه مشاهده كرديم روزهاى اولى كه مراسم عزادارى برگزار ميگردد فعاليت روحانيون و دستجات منحصر به سخنرانى در تكايا و منابر بوده و روز عاشورا كه بزرگترين نيروها گرد آمده بود جمعيتى در حدود پانزده هزار نفر بصورت دستجات مذهبى در خيابان براه افتاد مسير خيابانهاى بهارستان و شاهرضا و غيره با كمال نظم و آرامش به تظاهرات مذهبى پرداختند و كوچكترين عمل غير عادى از آنها سر نزده، مسلما همين است كه چگونه روز بعد كه اين جمعيت عظيم پراكنده شده بود و قاعدتا اگر قرار بود واقعهاى صورت گيرد در همان روز اتفاق ميفتاد كه يك چنان جمعيت گرد آمده بود روز بعد كه فقط افراد معدودى بودند اين واقعه انجام گرفت. نكته ديگر واقعهاى بود كه در مسجد تركها بوقوع پيوست باين معنى كه روز پنجشنبه هنگامى كه در مسجد عدهاى نشسته و مستمع بودند ناگهان يكعده شصت هفتاد نفرى با پرچم سياه و دادن شعارى به مضمون يا مرگ يا خمينى. داخل مسجد شده و نظم را بهم ريختند بالافاصله و بمجرد ورود اين عده ناگهان سيل خروشان پليس وارد مسجد گرديد و شروع به تيراندازى بسوى جمعيت نمود. آيا ميتوان قبول كرد كه اين عده واقعا مردم عزادار و متظاهرين واقعى بودند؟
نكته ديگر در حالى كه مردم بدون اينكه بدانند بوسيله چه عواملى هدايت ميشوند هنگامى كه مشغول آتش زدن كلوپ شعبان جعفرى بودند ملاحظه كردند بدون اينكه كسى يا جمعيت موثرى در پارك شهر مشاهده شود كتابخانه پارك بآتش كشيده شد آيا اين نميتواند قابل ترديد باشد كه آتش سوزى از جانب مردم واقعى صورت گرفته؟ با توجه به اين دلائل غير قابل ترديد بايد اذعان داشت كه تمام اين فجايع و خرابكاريها و آتش سوزيها زير سر سازمان امنيت بوده است بخصوص كه اطلاع دارم چندين نفر از مامورين سازمان امنيت در اين جريانات زخمى و يا كشته شدهاند بنابراين واقعيت اينست كه دولت واقعا مقدمات چنين فجايعى را خودش فراهم كرده و بمرحله اجراء گذارده است. چگونگى خودكشى يك سرگرد ارتش. اظهارات امير وزيرى گروهبان نيروى هوائى در سه راه شكوفه نزديك بازار بزازها يك ستوان شهربانى به پاسبانان دستور ميدهد كه بسوى مردم تيراندازى نمايند در اين اثنا يك سرگرد ارتشى او را از اين كار منع مينمود و در نتيجه كارشان به مجادله ميكشد و ستوان شهربانى بدون اعتنا دستور خود را تكرار و شخصا نيز اسلحه را بسمت مردم قراول ميرود. سرگرد مزبور كه تعصبات مذهبى شديدى داشته عصبانى شده و با كلت كمرى خود ستوان شهربانى را هدف قرار داده و سپس خود را نيز ميكشد. در يك جاى ديگر نيز يك پاسبان بعلت عدم تحمل قتل عام مردم خود را [با] گلوله مىكشد.
فدائيان اسلام. اظهارات هدايت مدير سينما ديانا و كارمند راه آهن.
اخيرا سر و صداى اين موضوع بلند شده كه فعاليت فدائيان اسلام بزودى شروع خواهد شد و حتى جريان كشتن يك پاسبان در مشهد را هم [به] فدائيان اسلام منتسب ميكنند و ميگويند كشتن پاسبان مزبور چند روز قبل از اعلام راديو و روزنامهها انجام شده و ضارب هم صريحا وابستگى خود را بفدائيان اعتراف نموده با اين ترتيب اگر اين موضوع صحت داشته باشد [مىتوان] اميدوار بود كه در آينده تحولات عميقى بوقوع پيوندد.
مسموعات مختلف. اظهار يك راننده.
مردم پاكستان به جانبدارى از مسلمانان ايران تظاهرات وسيعى نمودند كه منجر به كشته شدن دهها نفر گرديد در عراق و مصر نيز مردم به عنوان همدردى با مردم ايران و كشتار بى رحمانه اخير تظاهراتى نمودند.
اظهارات آقاى فتوگرافى چمدان فروش بازار. راديو قاهره در اطراف جريانات اخير و اتهاماتى را كه دولت ايران بآنها وارد كرده است تفسيرى نموده. باين مضمون كه دولت مرتجع و دستگاه ارتجاعى ايران به بهانه اينكه نيروهاى ملى ايران از طرف عبدالناصر تطميع شدهاند اولاً ما افتخار ميكنيم كه مدافع ملت استعمار شكن ايران باشيم. خاندان پهلوى هم بايد بدانند كه دوران حكومت جبار آنها بسر رسيده و دير يا زود از ميان خواهد رفت. عدهاى در اين چند روز شروع به سمپاشى ميان مردم كردهاند كه چون آيتاله خمينى مرجع تقليد نيستند نبايد از ايشان جانبدارى نمود اولاً ما كارى به مرجع بودند يا نبودن ايشان نداريم ما به رهبرى ايشان احتياج داريم بعلاوه وقتى چند نفر از آيتالهها از جمله آيتاله قمى. آيتاله شهرستانى. آيتاله ميلانى پشت سر ايشان نماز بگذارند خودبخود مرجعيت ايشان تاييد ميشود. آيتاله حكيم تلگرافى براى اعليحضرت مخابره كردهاند و در تلگراف مزبور بشاه تذكر دادهاند كه جلوى اينگونه اعمال و كشتار وحشيانه را كه نظيرش فقط در بوداپست مجارستان بوسيله روسها ديده شده بگيرد و چهار روز هم بشاه مهلت داده شده است.
اظهارات يوسفى زاده. در اين چند روز اخير دست كم چهار نفر تاجر ورشكست شده است مقابل بانكها سكوت مطلق حكمفرماست و كوچكترين فعاليتى نميشود و فقط مقابل بانك صادرات معادن و بانك ملى بازار معاملات مختصرى صورت ميگيرد كليه سفتهها در اين چند روز وا خواست شده و بانك هم كه به صاحبان امضاء كه داراى اعتبار هستند تلفنى ميگويند واخواست كنيد. يك شكست بزرگى كه دولت در اين چند روز گريبانگيرش شد مسئله سرمايهگذارى خارجىها در ايران است قرار بود چند دولت در ايران سرمايهگذارى كنند ولى با اوضاع و احوالى كه پيش آمده براى آنها يقين حاصل شد كه اين رشته سرى دراز دارد بنابراين قطعا از انجام اين كار سرباز خواهند زد و اين امر يك شكست اقتصادى براى دستگاه بدنبال خواهد داشت. اظهارات آقاى فتوگرافى. دولت توصيه كرده كه بازار را باز كنند ولى بازاريها گفتهاند ما نميتوانيم دست به چنين كارى بزنيم زيرا هيچ معلوم نيست در صورتى كه ما بازار را باز كرديم و يك مرتبه از طرف اشخاص معلوم (منظورشان مامورين سازمان امنيت است) براى حراج و تاراج يورش برده شد دولت بخيال خود قصد خواهد كرد كه جلوى آنها را بگيرد و در نتيجه تيراندازى خواهد نمود و چون توجه به عابر و خاطى نميكند ما را هم كه براى حفظ جان و مال و اجناس دكانمان فعاليت ميكنيم به گلوله خواهد بست پس بهتر است تعطيل باشيم.