اظهارات آیات سید مرتضی علم‌الهدی و سیدمحمد بهبهانی درباره اوضاع کشور پس از مهاجرت روحانیون به تهران 14/4/1342

با كسب اجازه قبلى در روزهاى پنجشنبه 13 و جمعه 14 /4 /42 افراد زير را بر حسب تمايل شخصى آنها و كسب اطلاع و نظريه آنان ملاقات نتيجه ذيلاً بعرض ميرسد. الف) اظهارات آيت‏اله سيد مرتضى علم 1ـ از روزيكه آيت‏اله ميلانى تهران آمده افراد وابسته به جبهه ملى مخصوصا بازاريها بيشتر بملاقات ايشان ميروند اكثر ملاقات كنندگان افراد ترك مقيم تهران ميباشند. 2ـ سيد صدرالدين جزايرى باجناق آيت‏اله ميلانى فعاليت زيادى در مورد روحانيون نموده اغلب حامل پيام محرمانه آنها است. 3ـ شريعتمدارى و ميلانى چندان توجه و اعتمادى بآيت‏اله سيد محمد بهبهانى ندارند ولى روابط شريعتمدارى و ميلانى كه هر دو ترك هستند بسيار حسنه ميباشد. 4ـ آيت‏اله خوئى مقيم نجف اشرف قصد آمدن ايران را دارد بهر ترتيبى امكان داشته باشد بايد از آمدن او جلوگيرى نمود. ب) اظهارات آيت‏اله شيخ بهاء الدين نورى 1ـ اجتماع آقايان روحانيون در تهران در حال بلاتكليفى و تجمع مردم بدور آنها بطور كلى زيان بخش ميباشد و بهتر است مثبت يا منفى اولياى امور تكليف آنها را روشن نمايد كه هر چه زودتر بمحل‏هاى خويش مراجعت نمايند. زيرا قرار است آيت‏اله علامه از سمنان و آيت‏اله ملا على همدانى از همدان تهران بيايند و بجمعيت آنها اضافه شود. 2ـ آيت‏اله نورى اضافه نمود در صورتيكه در محيط كاملاً عادى و محرمانه چند نفر از افراد زير : جم ـ منصورالملك ـ سردار فاخر ـ سيد ضياء الدين ـ تقى‏زاده ـ حكمت و مخصوصا آقاى آرام وزير خارجه باتفاق بازاريهاى زير اسلامى ـ حاجى علينقى كاشى ـ اتفاق حاج رضا شاپور ـ حاج سيد محمد حسينى پا در ميانى كرده ضمن ملاقات آقايان روحانيون وسيله شرفيابى آنها را بدون قيد و شرط به پيشگاه شاهانه فراهم سازند از هر حيث موثر و مفيد و رضايت بخش و مفيد بحال كشور خواهد بود. 3ـ بهيچوجه من الوجوه كوچكترين گذشت و محبتى نبايد از طرف اعليحضرت همايون شاهنشاهى قبل از توسل آقايان بعمل آيد. ج) اظهارات آيت‏اله سيد محمد بهبهانى 1ـ وضعيت حاضره و آمدن آيت‏اله ميلانى و شريعتمدارى و جمع شدن افراد جبهه ملى و تركها در اطراف آنها بسيار بسيار خطرناك و كار بجائى رسيده كه رشته از دست منهم خارج شده و ان قسمى كه استنباط مينمايم آقايان مطالب خود را بطور كامل با من در ميان نميگذارند ولى امروز (جمعه 14 /4 /42) بوسيله مقتضى بآنها ابلاغ كردم (صحبت‏هائى ميشنوم مبنى بر تشكيل كنگره روحانيت ـ با هدف روحانيون) در صورتيكه اين موضوعات مضار زيادى در بر دارد و بر فرض اينكه روحانيون هدفى داشته باشند. از ما بزرگترها امثال آيت‏اله حكيم و خوئى و شاهرودى هستند كه بدون جلب نظريات آنها نبايد كوچكترين اقدامى بعمل آيد و تصور ميكنم براى اين قسمت از اظهارات من ارزش قايل شوند. 2ـ يكى از هدفهاى روحانيون استخلاص افراد دستگير شده زندانى ميباشد و از آنجائيكه تا خون در بدن دارم مصالح شاه و مملكت را هميشه منظور نظر قرار ميدهم قبل از اينكه آقايان مذكور تقاضاى مبنى بر استخلاص زندانيان بنمايند خيلى بجا است كه دولت يك عده از آنها كه چندان تقصيرى ندارند آزاد كنند كه فردا مردم بگويند دولت در اثر فشار آنها ناچار شد اين عده را مرخص نمايد. قسم خوردند عده زيادى از روحانيون و وعاظ بازداشت شده طرفدار رژيم سلطنت مشروطه ايران ميباشند و چنانچه مرخص شوند همين عده از تشكيل كنگره يا صحبت‏هائى كه در مورد جمهورى و غيره ميشود جلوگيرى خواهند كرد زيرا ميدانند حيات و ممات آنها بستگى بسلطنت و شاهنشاهى ايران دارد چند مرتبه فكر كرده‏ام شخصا بدون تشريفات و كسب اطلاع قبلى به پيشگاه شاهانه شرفياب و حقايق و مواردى كه انجام آن بصلاح مملكت و اعليحضرت ميباشد بعرض برسانم ولى چون بدربارى معروف شده‏ام مرا خورد خواهند كرد. 3ـ حقير بمتانت و هوش و بردبارى و ابتكار و زرنگى اعليحضرت ايمان دارم و ميدانم سر سوزنى حاضر نيستند خون از دماغ كسى بيايد ولى افسوس ميخورم از اينكه افراد دلسوزى نداريم كه حقايق را بعرض معظم‏له برسانند بر فرض رساندن حقايق بعرض شاهنشاه متاسفانه هستند معاندينى در گوشه و كنار كه بلافاصله بوسايل و صور مختلفه نقش مخالف را بازى كرده و آنچه اشخاص بضير و دلسوز رشته‏اند پاره خواهند كرد و از آن ميترسم كه در اثر جهالت پاره‏اى از اشخاص جريانات مدرسه فيضيه قم يا 15 خرداد تجديد گردد و آنچه بعقل ناقصم ميرسد عرض كنم كه در درجه اول خيلى بموقع است كه اوامر شاهانه مبنى بر مرخص شدن افراد بيگناه و تحبيب آنها صادر و در صورت صلاح و امكان حتى پاره‏اى از مقصرين را با اعلام جرايم آنها مورد عفو شاهانه قرار دهند و در ثانى براى توجه و ارضاى مردم اگر حقيقتا جزو دستگير شدگان افراد خائن بحال كشور وجود دارند بمردم اعلام و و بلافاصله آنها را مجازات نمايند كه تبليغات زيرا گين فعلى خنثى گردد و مردم هم بفهمند كه دستگيرى اين عده روى عناد يا نظريات خصوصى نبوده است. 4ـ بآيت اله ميلانى و شريعتمدارى هم نبايد شدت عمل بخرج داد بلكه بايد آنها را بنحو مقتضى مورد تحبيب قرار داد كه پاره‏اى از عناصر جبهه ملى نتوانند آنها را اغفال و از موقعيت آنها سوء استفاده نمايند كما اينكه در حال حاضر در لباسهاى مختلف و بطرق گوناگون مشغول سمپاشى و سوء استفاده ميباشند. 5ـ آنچه احساس كردم آيت‏اله بهبهانى از لحاظ مالى هم فوق العاده در مضييقه ميباشد كما اينكه بانوابقرى كه عروس بهبهانى و عيال سيد عبداله پسرش ميباشد از بهبهانى سفته‏اى بمبلغ بيست هزار ريال در دست دارد كه با كمال سختى و بى آبروئى مطالبه آنرا مينمايد. در خاتمه باستحضار ميرساند. آنچه شايعست براى جمع شدن روحانيون در تهران سه مورد زير را قائلند. 1ـ تهيه نامه و تصويب اينكه آيت‏اله خمينى را همگى بسمت پيشوائى قبول دارند.2ـ تهيه نامه به پيشگاه شاهانه مبنى بر مرخص نمودن زندانيان 3ـ انتخاب دو نفر از بين كليه روحانيون بسمت نمايندگى براى هر نوع اقدامى كه بايد از طرف مقامات روحانى بعدا بعمل آيد. 15 /4 /42

قیام 15 خرداد به روایت اسناد ساواک جلد سوم زندان
 
تعداد بازدید: 1343

آرشیو اسناد