گزارش ساواک از کمیسیون شماره یک مجلس سنا در مورد ممنوعیت مستشاران امریکایی در ایران که ماده واحده آن در سوم مرداد 1343 به تصویب رسید 3/5/1343

رئیس ـ نامه‌اى است که از طرف دولت به مجلس سنا رسیده است که قرائت مى‌شود : ریاست محترم مجلس سنا پیرو درخواست قبلى دولت مبنى بر تشکیل جلسه فوق‌العاده مجلس محترم سنا بمنظور رسیدگى بلایحه تسهیل وصل مالیاتها و لایحه املاحى بودجه کل کشور اینک از نظر فوریت امر خواهشمند است مقرر فرمایند پس از رسیدگى بلایحه بودجه کل کشور لایحه مربوط بتأسیس مرکز آمار ایران و همچنین ماده واحده مربوط بتصویب دو فقره یادداشت بین وزارت امور خارجه شاهنشاهى و سفارت کبراى ایالت متحده امریکا در تهران نیز در جلسه فوق‌العاده مجلس محترم سنا مطرح گردد ـ مزید تشکر است ـ (نخست‌وزیر) رئیس ـ با بررسى که خود بنده کردم لایحه مربوط بتاسیس مرکز آمار هنوز آماده براى طرح نیست و بعلاوه تصور نمیکنم که الان دولت آنطور ضرورت داشته باشد که لایحه را در اختیار داشته باشد ـ الان میتوانند شروع بتهیه مقدمات آن بکنند و در موقع تعطیل مجلس این مقدمات را فراهم بیاورند ـ در اولین فرصتیکه مجلس شروع بکار میکند آنرا مطرح میکنیم ولى بهرحال این باز بستگى دارند بنظر دولت ـ مضایقه‌اى نیست ولى تصور نمیکنم کارى لنگ بماند ـ اما آن دیگرى گزارش حاضر است و قرائت خواهد شد ـ البته مقدور هم بود که ما فردا جلسه فوق‌العاده تشکیل بدهیم ولى چون کار بسیار مختصرى است اجازه بفرمائید الان تمامش بکنیم بشرح زیر قرائت شد : گزارش از کمیسیون شماره یک خارجه بمجلس سنا : لایحه شماره 18 /2391 ـ 2157 مورخه 25 /11 /1342 دولت مربوط باستفاده مستشاران نظامى امریکا در ایران از مصونیت‌ها و معافیتهاى قرارداد وین در این کمیسیون با حضور آقاى دکتر انصارى معاون وزارت امور خارجه مورد شور و رسیدگى واقع و پس از بحث کافى ماده واحده با اصلاحات عبارتى بتصویب رسید و براى اظهارنظر بکمیسیون جنگ ارسال شد ـ کمیسیون مزبور لایحه را با حضور تیمسار سپهبد صنیعى وزیر جنگ و آقاى میرفندرسکى معاون وزارت خارجه مورد شور قرار داده و ضمن تایید نظر کمیسیون خارجه آنرا تصویب نمود که اینک گزارش آن بشرح زیر براى شور اول تقدیم مجلس محترم سنا میشود ـ مخبر موقت کمیسیون خارجه ـ عباس مسعودى لایحه اجازه استفاده مستشاران نظامى امریکا در ایران از مصونیت و معافیتهاى قرارداد وین «ماده واحده ـ با توجه بلایحه شماره 18 ـ 2391 ـ 2157 ـ 25 ـ 11 ـ 1342 دولت و ضمائم آن که در تاریخ 21 /11 /42 بمجلس تقدیم شده بدولت اجازه داده میشود که رئیس و اعضاى هیئت‌هاى مستشاران نظامى ایالات متحده را در ایران که بموجب موافقتنامه‌هاى مربوطه در استخدام دولت شاهنشاهى میباشد از مصونیت‌ها و معافیتهائى که شامل کارمندان ادارى و فنى موصوف در بند ـ و ـ ماده اول قرارداد وین که در تاریخ 18 آوریل 1961 مطابق 29 فروردین ماه 1340 بامضاء رسیده است میباشد برخوردار نماید ـ» رئیس ـ آقاى نخست‌وزیر بفرمائید. نخست‌وزیر ـ بنده نسبت به فرمایش جنابعالى از لحاظ سازمان مرکزى آمار موافقت میکنم که ببعد از تعطیلات مجلس موکول بشود با وجود اینک این در برنامه دولت ذکر شد و ضمنا هم لایحه‌اش تقدیم شد ـ توجه میفرمائید که یک دستگاهیکه خودش را در آینده نزدیک منحل میداند بلاتکلیف میماند و این تقاضاى تسریع در این امر باین علت بود که ضرورت داشت ولى چون مصادف با تعطیل مجلس است بنده روى احترام بفرمایش جناب آقاى رئیس موکول میکنم ببعد از تعطیل مجلس سنا که در اولین فرصت این لایحه هر چه زودتر بگذرد و نسبت بلایحه دیگر استدعاى فوریت میکنم براى اینکه بشود امشب چون یک مطلب کاملا ساده و عادى است تصویب بشود. رئیس ـ راى میگیریم بفوریت لایحه‌اى که الان قرائت شد ـ سناتورهائیکه موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ـ کلیات لایحه مطرح است. نظرى هست میفرمایند. دکتر صدیق ـ خوب است آقاى معاون وزارت امور خارجه راجع باین مطالبى که در آنجا قید شده است توضیحاتى بدهند راجع باین معافیتهائیکه در بنده ـ و ـ ماده اول قرارداد وین چون متبادر بذهن نیست اگر ممکن است توضیحاتى لطف کنند. رئیس ـ آقاى معاون وزارت خارجه بفرمائید. معاون وزارت خارجه (آقاى میرفندرسکى) ـ بطوریکه سناتورهاى عظام اطلاع دارند قرارداد وین که از مجلس سنا گذشت ضمیمه‌اش یک یادداشتى بود که بین وزارت امور خارجه و سفارت امریکا در تهران مبادله شده بود یادداشت ضمیمه عبارت از این بود که مستشاران نظامى امریکائى که در خدمت دولت شاهنشاهى هستند از مزایا و مصونیتهائیکه طبق قرارداد وین بکارکنان فنى سفارتخانه‌ها تعلق میگیرد برخوردار شوند ـ این کارمندان بطوریکه تعریف شده‌اند در بند ـ و ـ از ماده اول اصلاح مامور ادارى و فنى یعنى آن دسته از کارمندان ماموریت که بامور ادارى و فنى ماموریت اشتغال دارند ـ این یادداشتها بین وزارت خارجه و سفارت امریکا ردوبدل شد ولى البته قوه قانونى وقتى پیدا میکنند که بتصویب مجلسین برسد (دکتر کاظمى ـ آن مصونیتها و معافیتها را بفرمائید) معاون وزارت خارجه ـ مصونیت و معافیت‌ها در یادداشتهائیست که مبادله شده است. همانطور که جناب آقاى نخست‌وزیر فرمودند خیلى از تصورات و اندیشه‌ها هست که آقایان سناتورهاى عظام مى‌دانند که باید در آن جرح و تعدیل کرد ـ شاید در نظر اول خیلى گران بیاید که ما براى یک عده خارجى در ایران تقاضاى مصونیت و معافیت بکنیم ولى این مصونیتها و این معافیتها را ما بخاطر آن خارجى‌ها تقاضا نمیکنیم ـ ما براى خاطر خدمتى تقاضاى میکنیم که آنها براى ما انجام میدهند ـ پس از اینکه زیاد براى این موضوع فکر کردیم و مشاوره کردیم با دستگاههاى مختلف مملکت باین نتیجه رسیدیم که اعطاى این مصونیتها و این مزایا ضررى براى دولت شاهنشاهى ندارد و معافیت مالیاتى است که از حقوق آنان مالیات گرفته نشود یا براى مسکن و تغذیه معافیت داشته باشند مهم نیست بعلاوه این نظر چیزى نیست که ما تنها کرده باشیم دولتهاى دیگر هم کرده‌اند دولت ترکیه هم کرده دولت یونان هم کرده ـ این مستلزم همکارى است که ما با دولت امریکا داریم و اگر فرض بفرمائید که ما این را بدولت دیگرى بدهیم این صحیح نیست براى اینکه با دولت دیگرى نه قرارداد دفاعى دوجانبه داریم و نه دولت دیگرى را در دفاع از مملکت خودمان در مساعى که براى دفاع از مملکت خودمان داریم اینطور شریک کرده‌اند ـ حالا اگر اجازه بفرمائید بنده متن یادداشتهاى متبادله و مواد را خدمت آقایان تقدیم کنم. رئیس ـ راجع بکلیات دیگرى نظر هست؟ (اظهارى نشد) راى میگیریم بورود در شور ماده واحده ـ سناتورهائیکه موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) ـ تصویب شد ـ ماده واحده مطرح است ـ آقاى مسعودى بفرمائید. ـ بنده مى‌خواستم براى استحضار خاطر آقایانیکه یک قدرى در اینکار تردید دارند عرض بکنم که این موضوع مکرر در کمیسیون خارجه با حضور تمام اعضاء مورد بحث قرار گرفت متاسفانه الان بغیر از بنده و آقاى دکتر حکمت سایر آقایان اعضاء کمیسیون خارجه در جلسه حاضر نیستند که توضیح بدهند در چند ماه پیش این موضوع با حضور آقاى دکتر انصارى معاون سابق وزارت خارجه مطرح شد و مورد توجه و دقت قرار گرفت و بخاطر اینکه قرارداد وین باید اول بتصویب میرسید این را ما متوقف گذاشتیم ولى مطالعات بطور کامل انجام شد و توضیحات لازم را از وزارت خارجه گرفتیم ـ در مرحله دوم با حضور آقاى میرفندرسکى بار دیگر مطرح شد و در همانموقع بود که قرارداد وین بمجلسین پیشنهاد شد و بتصویب رسید بعد این گزارش رفت بکمیسیون جنگ در آنجا مطالعه شد در آنجا هم مورد تصویب قرار گرفت و برگشت بکمیسیون خارجه بار دیگر در کمیسیون خارجه مورد تایید قرار گرفت و پیشنهاد شد بمجلسین و این یادداشتهائیکه بین وزارت خارجه و سفارت کبراى امریکا مبادله شده است اگر اجازه بفرمائید بنده میخواهم ملاحظه خواهند فرمود که این یادداشتها قانع‌کننده است و تصور میکنم که نظر آقایان تامین باشد و رفع اشتباه از کسانیکه باین موضوع توجه دارند بشود. رئیس ـ نسبت بماده واحده دیگر نظرى نیست؟ (اظهارى نشد) ـ راى میگیریم بماده واحده ـ سناتورهائیکه موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ـ کلیات آخر مطرح است نظرى هست میفرمایند (اظهار نشد) راى میگیریم بکلیه لایحه ـ سناتورهائیکه موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) ـ تصویب شد ـ براى راى نهائى بمجلس شوراى ملى فرستاده میشود ـ جلسه را ختم میکنیم.

قیام 15 خرداد به روایت اسناد ساواک جلد ششم تبعید
 
تعداد بازدید: 2129