فقط شعبان بی‌مخ گریه می‌کند!

ساواک در گزارشی به تاریخ 15 بهمن 1343 می‌نویسد: «در صفحه چهارم مجله شماره 591 مورخه هشتم بهمن ماه 43 روشنفکر جزو اخبار مربوط به ترور شادروان[!] حسنعلی منصور، در زیر عکسی که چاپ نموده نوشته شده «بعد از شنیدن خبر سوءقصد عده‌ای در جلو بیمارستان می‌گریستند» در این عکس شعبان جعفری[1] (معروف به شعبان بی‌مخ) نشان داده شده که در حال گریه است (هیچ یک از سایر افراد که در عکس هستند به جز شخص فوق در حال گریه نمی‌باشند). باتوجه به این که نشریات مضره‌ای که در خارج...

ابلاغ فرمان شش ماده‌ای شاه به دولت

روزنامه اطلاعات در 14 بهمن 1341 نوشت: «مقارن ظهر امروز معینیان معاون نخست‌وزیر در اداره انتشارات و رادیو طی مصاحبه‌ای فرمان شش ماده اعلیحضرت همایونی[!] را که به دولت ابلاغ شده بود در اختیار مطبوعات گذارد. معاون نخست‌وزیر اظهار داشت: امروز یک فرمان تاریخی دایر به اجرای شش لایحه‌ای که از تصویب ملی گذشت از طرف شاهنشاه صادر شد و به دولت ابلاغ گردید. این فرمان متضمن اجرای شش قانونی است که می‌توان آن را از قاطع‌ترین[!] قوانینی دانست که از صدر مشروطیت تا...

سرفرازی در امتحان الهی

در 12 بهمن 1342 ساواک نامه امام خمینی خطاب به فرزندش مصطفی خمینی را به شرح زیر گزارش می‌دهد: «بسم اللّه الرحمن الرحیم. جناب نورچشمی به قراری که مطلع شدم وضع فقرای قم بسیار بد است. این معنی اینجانب را کاملاً ناراحت کرده است، مع‌الوصف با وضع حاضر[1] آن طوری که باید و شاید نمی‌توانم به بندگان محترم خدای تعالی خدمت کنم. شما از قول من پس از اظهار تشکر از اشخاصی که کمک کردند به اهالی محترم و ثروتمندان معزز تذکر دهید که خدای تعالی این روزها را برای امتحان پیش...

ترور منصور از منظر نخبگان سیاسی

ساواک در گزارشی به تاریخ 10 بهمن 1343 می‌نویسد: «در ساعت 18:00 روز 6 /11 /43 جلسه‌ای در منزل دکتر مظفر بقایی[1] تشکیل گردید. در این جلسه آقای رحیمیان، مهندس نورایی و قاسملو شرکت داشتند. تمام بحث درباره ترور آقای نخست‌وزیر دور می‌زد. ابتدا دکتر بقایی از قاسملو سئوال نمودند در بازار چه خبر، قاسملو جواباً اظهار می‌کند: در بازار دو نظر وجود دارد: 1- عده‌ای ترور نخست‌وزیر را وابسته به سیاست‌های خارجی می‌دانند. 2- عده‌ای ترور را اثر نارضایتی فردی می‌دانند. سپس...

فیلم: تشکیل وزارت اطلاعات و جهانگردی

یکی از مهم‌ترین اهداف ساواک کنترل گردش اطلاعات در کشور بود. بدین منظور سال 1342 وزارتخانه اطلاعات و جهانگردی تأسیس شد تا ساواک را در رسیدن به این هدفش یاری کند. این دو سازمان در دفتر روزنامه‎‌ها چند نفر رابط داشتند که تلفنی اطلاعات را در اختیارشان قرار می‌دادند.

روحانیت، آنچنان که بود...

در 9 بهمن 1342 شهربانی آبادان در گزارشی به ساواک استان خوزستان با موضوع «سخنرانی آقای ناصر مکارم شیرازی» نوشت: «نامبرده بالا در تاریخ 7 /11 /42 در مسجد سنابادی به منبر رفته ضمن سخنرانی مذهبی اظهار داشت (آقایان روحانیون از همه راه به مردم خدمت می‌کنند، مثلاً این نیمکت و میزها را آقای سنابادی درست کرده و بچه‌های مسلمان را درس می‌دهد. مگر این خدمت نیست که به ما روحانیون می‌گویند ارتجاع سیاه؟[1] بشکند قلم آن کسی که به ما می‌گوید ارتجاع سیاه و مجدداً در...

بازتاب روابط ایران و اسرائیل بر مسائل داخلی کشور در سال‌های 27 تا 57

در شکل‌گیری وقایعی چون تحولات منجر به قیام نیمه خرداد و حوادث متعاقب آن، موضوع روابط ایران با اسرائیل همراه با مسئله نوع روابط با آمریکا و اعتراض به برخی مسائل داخلی، سه ضلع مثلث مجموعه اعتراضات آیت‌الله خمینی و هواداران ایشان را شکل می‌داد. روابط و مناسبات ایران و اسرائیل گرچه از منظر زمان و زمینه‌ها محدودتر از روابط ایران و بسیاری از کشورها بود، اما با بیشترین بازتاب‌ها و واکنش‌ها در داخل کشور روبه‌رو شد و به عبارت دیگر شاید بتوان گفت تنها موردی در عرصه سیاست خارجی ایران بود که به موضوعی داخلی بدل گشت.

مطیع همچون هویدا...

در 8 بهمن 1343 ساواک در گزارشی با موضوع «افکار عمومی» می‌نویسد: «انتصاب آقای امیرعباس هویدا به سمت نخست‌وزیر در محافل سیاسی و بین مردم جلب‌ِتوجه کامل نموده و در همه محافل گفته می‌شود شاهنشاه با آن انتصاب به گروه مخالفان انقلاب ششم بهمن و عمال طرفداران سیاست انگلیس که خواهان متلاشی شدن حزب ایران نوین بعد از فوت منصور[1] بودند فهماندند که سیاست کلی کشور با مرگ افرادی نظیر منصور تغییر پیدا نمی‌کند و حکومت به دست افرادی که با هدف‌های انقلاب ششم...

انقلابِ شاه، بدونِ مردم!

در ششم بهمن 1341 برنامه انقلاب شاه و مردم یا انقلاب سفید که شامل 6 اصل: اصلاحات ارضی (که مرحله اول آن در دوره امینی آغاز شده بود)، ملی‌شدن جنگل‌ها، اصلاح قانون انتخابات، عرضه سهام کارخانجات دولتی به مردم برای تأمین منابع مالی اصلاحات ارضی، سهیم شدن کارگران در سود کارخانه‌ها و ایجاد سپاه دانش بود به رفراندوم گذارده شد. همان‌طور که انتظار می‌رفت 90 درصد تمامی واجدین شرایط رأی دادن (من‌جمله آنها که در رفراندوم شرکت نکرده بودند!) به اصول شش‌گانه آری گفتند....

پذیرایی با طعم گوجه فرنگی!

ساواک در گزارشی به تاریخ 4 اسفند 1342 می‌نویسد: «ساعت 19:30 روز پنجشنبه 1 /12 /42 شیخ حسین لنکرانی[1] در منزل خودش در حضور شیخ عزیزاللّه حسنی اردکانی ـ ناصری و سه نفر دیگر اظهار داشت جریان شعار دادن دانشجویان ایرانی علیه شاه در خارج درست است و آنها شدیداً با گوجه فرنگی به اتومبیل شاه حمله کرده‌اند و اضافه نمود قرار بوده است که زود برگردد معلوم نیست زیر پرده چه خبر است که مراجعت نکرده است و اصلاً اسمی هم از شاه نیست زیرا همیشه روزنامه‌ها مرتب جریان مسافرت...