نهضت امام خمینی
دینداری شاهانه!
زهرا رنجبر کرمانی
04 خرداد 1402
ساواک در گزارشی به تاریخ 4 خرداد 1342 می‌نویسد:
«کمیته امنیتی شهرستان قزوین در ساعت 11:30 روز شنبه 4 /3 /42... تشکیل گردید.... کمیته پس از بررسی‌های لازم تصمیمات زیر را اتخاذ نمود.
1- از طرف ساواک و شهربانی در شهر و از طرف ژاندارمری در بخش‌ها وقراء و قصبات و دهستان‌ها به کلیه روحانیون و وعاظ و روضه‌خوان‌ها که در ایام عزاداری ماه‌های مزبور در مساجد و تکایا و سایر مجالس مذهبی سرگرم تبلیغ و وعظ می‌شوند به نحو مقتضی بدون اینکه جلب توجه کنند تذکرات لازم به آنها داده شود، مبنی بر اینکه چون تجلیل از مذهب شیعه اثنی‌عشری مورد توجه خاص اعلیحضرت همایون شاهنشاه می‌باشد[!] و دولت نیز به پیروی از منویات همایونی در تبلیغ مذهب اثنی‌عشری حداکثر پشتیبانی را از روحانیون و علماء و وعاظ می‌نماید[!]، بنابراین آقایان روحانیون و علماء نیز به منظور حفظ احترام روحانیت در اجتماعات متشکله برای انجام مراسم سوگواری در ماه‌های محرم و صفر از دخالت در سیاست و سایر اموری که مربوط به امور مذهبی و مراسم سوگواری نبوده [و] شایسته بحث در چنین مجالس نمی‌باشد خودداری نمایند. 2- اگر چنانچه بعضی از علماء و روحانیون و وعاظ از موقعیت ایام سوگواری سوءاستفاده نموده و مطالبی بر خلاف مصالح مملکت و سیاست دولت در موقع وعظ بنمایند، از طرف ساواک و شهربانی در خارج از جلسه عزاداری و بدون تظاهر برای اولین مرتبه تذکرات لازم داده شود و در صورت ادامه رویه خود طبق مقررات قانونی با او رفتار شود.
3- شهربانی طبق مقررات از صاحبان عزا تعهد اخذ و وسیله ساواک نیز تذکرات لازم به آنان داده شود.
4- دستگاه‌های انتظامی در ماه‌های مزبور بخصوص روزهای 8 و 9 و 10 و11 و 12 از نظر حفظ انتظامات پیش‌بینی‌ها لازم معمول و هر لحظه برای مقابله با هر پیش‌آمدی آماده باشند....»[1]
گفتنی است محمدرضا پهلوی در دو دهه آغازین سلطنت و در مقابل تهدیدات مختلفی که از سوی حزب توده و طرفداران دکتر مصدق متوجه وی بود می کوشید خود را فردی مذهبی نشان داده، از مذهب و سنت به عنوان یکی از منابع مشروعیت‌بخش به سلطنت بهره ببرد. در این راستا وی دست به اقداماتی زد تا نیروهای مذهبی باور کنند محمدرضا آن رویه خصمانه پدرش در قبال مذهب را دنبال نمی‌کند. در گفتار و نوشته‌هایش خود را فردی معتقد به اسلام می‌نمود که همواره مورد توجه و مرحمت اولیای دین بوده، به‌واسطه ایشان از دو حادثه بیماری و سوءقصد نجات یافته است! شاه به زیارت اماکن مذهبی رفته، در مجلس سوگواری عاشورا در مسجد سپهسالار و کاخ گلستان شرکت می‌کرد. دوبار هم به زیارت خانه کعبه رفت. به انتشار قرآن همت می‌گماشت و در مراسم سلام رسمی که در روزهای عید فطر، قربان، غدیر و مبعث برگزار می‌شد شرکت می‌کرد. با تثبیت قدرت اما شاه رویه‌ای در پیش گرفت که نشانی از باورهای مذهبی در آن نبود. دولت پهلوی درصدد بود نسخه‌ای محافظه کارانه و غیر سیاسی از تشیع را که بر توافق اسلام با سلطنت تأکید می‌کرد اشاعه دهد، هر چند نهایت ایده‌آل آن بنای جامعه‌ای سکولار مبتنی بر الگوهای غربی بود که در آن دین از حوزه عمومی به حوزه خصوصی و فردی عقب بنشیند.[2]
پی‌نوشت‌ها:
[1]. انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، استان قزوین، ج 1، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات، 1393، ص 27.
[2]. نجف‌زاده، مهدی و دیگران، «تحلیل گفتمان مذهب گریزی در نوشتارهای محمدرضا پهلوی»، نشریه سیاست، زمستان 1395، ش 12، ص 5 – 20.
تعداد بازدید: 427
آرشیو نهضت امام خمینی
جدیدترین مطالب
پربازدیدها
