نهضت امام خمینی
دست‌اندازی بر ساز و کاری هزار ساله!
12 ارديبهشت 1403
ساواک مشهد در گزارشی مورخ 12 اردیبهشت 1341 با موضوع «طلاب علوم دینی» می‌نویسد: «روز چهارشنبه 12 /2 جاری ساعت شش‌ونیم صبح عده‌ای از طلاب که شاگرد آقای سبزواری[1] می‌باشند در مسجد جامع گوهرشاد دورهم جمع شده و در مورد امتحانی که قرار است از طرف فرهنگ و اوقاف از آنها به‌عمل آید صحبت می‌نمودند. آقای سبزواری اظهار داشتند نمی‌دانم این امتحان طلبه‌ها روی چه اصلی است؟[2] کسی باید امتحان بکند که حقوق طلبه‌ها را می‌دهد، به اداره فرهنگ و اوقاف مربوط نیست. ضمناً اظهار داشت من به آقای حاجی میرزا احمد کفایی[3] تلفن کرده و گفته‌ام این امتحان چیست؟ ایشان فرمودند من به آقای مبین ناظم مدرسه نواب سفارش کرده‌ام که در جلسه امتحان حاضر شود ولی اوراق امتحانی را امضا نکند و حرفی هم نزند چون این امتحان از طرف سازمان امنیت ترتیب داده‌شده منتها از طریق اداره فرهنگ و اوقاف اقدام شده است. در این موقع آقای شیخ عیسی انصاری طلبه مدرسه عباس‌قلی‌خان اظهار داشت دیروز آقای کفایی فرمودند عده‌ای قلیل از آخوندنماها داخل سازمان امنیت شده‌اند و همان‌ها کار را خراب می‌کنند و آقای سبزواری اظهار داشتند خود طلبه‌ها بایستی اقدام نموده و نامه‌ای به خود شاهنشاه بنویسند تا دستور بدهند اوقاف و فرهنگ در این کار دخالت ننمایند. فعلاً کلیه طلاب علوم دینی از این موضوع ناراحت و حاضر به امتحان دادن نیستند.»[4]
در اختیار گرفتن و احاطه بر نهاد دین و حوزه‌های مرتبط با آن از جمله اقداماتی بود که حکومت پهلوی با آگاهی از نقش مؤثر روحانیت در مقابله با استبداد و استعمار از آغاز پیدایش به جد دنبال می‌کرد. گرچه گزارش یاد شده مربوط به مدت‌ها پیش از آغاز نهضت روحانیت به رهبری امام خمینی در نیمه دوم سال 1341 بوده، در ظاهر و بالفعل خطری از جانب روحانیون، حکومت را تهدید نمی‌کند، اما ساواک به خطر بالقوه این نهاد آگاه بوده است.
پی‌نوشت‌ها:
[1]. آیت‌الله میرزا حسین سبزواری در سال 1309ق در سامرا متولد و در جوانی بعد از فراگیری مقدمات علوم دینی عازم مشهد شد. وی در سال 1337ق به نجف اشرف رفته، از درس عالمان دینی آن دیار آموخت. سبزواری بعد از اتمام تحصیلات عالیه به مشهد بازگشته، چند سال در مسجد گوهرشاد به اقامه نماز جماعت پرداخت. وی سرانجام در سال 1346ش وفات یافت. (قیام پانزده خرداد به روایت اسناد ساواک، ج 2، 1378، ص 71).
[2]. برای پاسخ به این سؤال دو گزارش ساواک مورخ 1 و 5 اردیبهشت 1341 از نظر خوانندگان می‌گذرد:
- «... چون بعضی از کسانی که به‌منظور تحصیل وارد مدارس علوم قدیمه می‌شوند اشخاصی هستند که به‌واسطه فرار از خدمت سربازی یا به‌منظور کاریابی و یا برای اجرای نیات سوء خود می‌خواهند از کسوت روحانیت استفاده نمایند، مقرر فرمایند قبل از پذیرش داوطلبین مدارس مذکور به‌عنوان طلاب علوم دینی از ساواک درباره آنان کسب نظر و استعلام پیشینه شود تا اشخاص مشکوک و مظنون موفق به ورود در این‌گونه مدارس نشوند و باعث لکه‌دار نمودن لباس روحانیت نگردند.»! (انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، استان خراسان رضوی، ج 1، 1400، ص 72).
-«... به‌طوری‌که در چندی پیش هم گزارش گردیده وضع ورود و خروج دانشجویان مدارس علوم دینی ترتیب خاصی ندارد و قابل‌توجه این است که مطلقاً امتحانی برای این قبیل محصلین هم وجود ندارد. هر طلبه‌ای با مراجعه به آیت‌الله کفایی یا سبزواری بدون شروطاتی می‌تواند به مدرسه مورد نظر خود راه یابد و ساکن شود و معمولاً هم در رشته‌ای که نیازمند است به هر مدرسی که بخواهد [می‌تواند] مراجعه و هفته‌ای چند روز پای درس مدرس حاضر شود. و این رویه بعد از شهریور 1320 معمول و متداول گردیده است و حال‌آنکه قبل از شهریور 20 ترتیب منظم و صحیحی داشته است و مدارس حوزه علمیه مشهد به دبستان و دبیرستان علوم دینی تعیین و تقسیم شده بود. با توجه به گزارش فوق راه ترمیم و تصحیح و برطرف ساختن این رویه نامطلوب؛ بایستی ابتدا با آیت‌الله کفایی و سبزواری خصوصی مذاکره شود سپس تدریجاً به‌طوری که عکس‌العمل نداشته باشد از طریق خود آنها از قبیل مسئولین موقوفات و ناظمین مدارس عکس و رونوشت شناسنامه اخذ و برای تنظیم بیوگرافی طلاب اقدام گردد. ...» (انقلاب اسلامی، همان، ص 73).
[3]. آیت‌الله حاج میرزا احمد کفایی - سومین فرزند آیت‌الله العظمی آخوند ملامحمد کاظم خراسانی - در سال 1300ق. در نجف اشرف متولد شد. علوم دینی را نزد پدر فراگرفته، قبل از 28 سالگی به درجه اجتهاد رسید. وی بعد از جنگ جهانی اول در جنگ‌های استقلال عراق شرکت کرده، به سبب مبارزاتش علیه نیروهای انگلیس به همراه سایر علما به ایران تبعید شد و در خراسان اقامت گزید. کفایی در سال 1350ش. دارفانی را وداع گفت. (قیام پانزده خرداد، همان، ص 70 - 71).
تعداد بازدید: 277
آرشیو نهضت امام خمینی
جدیدترین مطالب
پربازدیدها
