بررسی واقعه مدرسه‌ فیضیه قم در2 فروردین 1342 و پیامدهای آن

بخش دوم
پیامدهای واقعه مدرسه فیضیه قم پیامدهای این واقعه را می‌توان به دو دسته کوتاه‌مدت از جمله: حکومت نظامی، اعتصابات و... و بلندمدت نظیر: روضه فیضیه و... به شرح ذیل تقسیم کرد. 1ـ حکومت نظامی در قم: شهر قم پس از واقعه فیضیه، به‌صورت شهر سرکوب شده و نظامی درآمد. برخی از خاطرات حاکی از برقراری حکومت نظامی بود.[1] در معابر و خیابان‌ها‌ نیروهای انتظامی مستقر گردیدند آنان به هر طلبه یا روحانی اهانت می‌کردند.[2] حتی روحانیون تازه وارد به شهر نیز از این توهین در امان...

بررسی واقعه مدرسه‌ فیضیه قم در دوم فروردین 1342 و پیامدهای آن

بخش اول
در واقعه مدرسه فیضیه قم، مأموران امنیتی به شرکت‌کنندگان در مراسم عزاداری سالروز شهادت امام صادق(ع) ـ (25 شوال 1381 ق) برابر با 2 فروردین 1342 حمله کردند و به ضرب و شتم طلاب پرداخته حجره‌های آنها را غارت کردند و ضمن آن به هتک آیت‌الله گلپایگانی پرداخته یکی از طلاب را به شهادت رساندند. برای بررسی علل و عوامل ریشه‌های این اقدام از سوی هیئت حاکمه، باید به سیر تاریخی وقایع نهضت از لایحه انجمن‌ها‌ تا تحریم عیدنوروز توسط مراجع پرداخت. کارگزاران نظام در پی...

دو حادثه در دوم فروردین 1342 (مدرسه فیضیه و مدرسه طالبیه)

بخش سوم
بازتاب حوادث قم و تبریز در اجتماع فاجعه فیضیه و طالبیه قابل مخفی شدن نبود. چون هزاران زائر و ساکن قم و شهر تبریز این حوادث را دیده بودند و این خبر در بین مردم به صورت گسترده‌ای پخش می‌گردید. هجوم به مدارس علمیه قابل دفاع نبود و از این رو حوادث تا اعماق روستاهای کشور پیش رفت؛ و در‌ آستانه انقلاب سفید رسوایی زیادی برای رژیم به بار آورد بسیاری مرعوب شده بودند و تصور می‌کردند که دوران رضاشاه بازگردانده شده و دیگر مبارزه فایده ندارد و هجوم به مدارس فیضیه...

دو حادثه در دوم فروردین 1342 (مدرسه فیضیه و مدرسه طالبیه)

بخش دوم
فاجعه اول: تهاجم و فاجعه حکوت پهلوی از تحریم عید نوروز و مخالفت‌‌های مراجع تقلید با سیاست‌‌های ضد دینی و استقبال مردم از مواضع مراجع، به شدت عصبانی شده بود. این امر روشن بود که شاه برای سرکوب روحانیت و نشان دادن قدرت خویش، دست به تحریک‌‌های نظامی خواهد برد. بر این اساس روز دوم فروردین، مطابق با جمعه 25 شوال، روز شهادت امام جعفرصادق(ع) مجالس عزاداری در مساجد، مدارس و بیت‌‌ها، از سوی علما برپا می‌گردد. نیروهای مذهبی نیز بنا داشتند با تشکیل مجالس...

دو حادثه در دوم فروردین 1342 (مدرسه فیضیه و مدرسه طالبیه)

بخش اول
تحولات و تکاپوهای حوزه‌های علمیه، مدارس وابسته به آن و چهره‌های برجسته و تأثیرگذار آن، نشانگر پیوند مستحکم و ژرف با روند مبارزه‌های سیاسی ـ فرهنگی مردم مسلمان ایران، علیه دستگاه حاکمه پهلوی دوم بود. حکومت پهلوی بیش از هر شخص و گروهی از این واقعیت آگاه بود. از این رو ماجراهای حوزه‌های علمیه و روی‌کرد مراجع به وقایع سیاسی ـ فرهنگی را به دقت زیرنظر داشت. اسناد و مدارک، خاطرات شاهدان عینی و منابع مکتوب تاریخی، گواه این مدعاست که پس از فوت آیت‌الله...

تعامل بازار و روحانیت در لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی، رفراندوم ششم بهمن و تحریم عید

بخش سوم
آیت‌الله خوانساری‌ ـ از مراجع تهران ـ نیز در مخالفت با رفراندوم، دست به اقداماتی زد که همین امر نقطه پایانی بر حضور ایشان در عرصه سیاست شد. ایشان در پاسخ به پرسش راجع به جایز بودن شرکت در رفراندوم، نه تنها کلیه تصویب‌نامه‌های «خلاف شرع مقدس» را حرام اعلام کرد بلکه شرکت در رفراندوم را تحریم و آن را «در حکم مبارزه با امام زمان» بر شمرد.[1] به‌دنبال صدور و پخش اعلامیه‌ها در تهران، بازار تهران در روز دوم بهمن تعطیل گردید و بازاریان ضمن سر دادن...

تعامل بازار و روحانیت در لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی، رفراندوم ششم بهمن و تحریم عید

بخش دوم
اینکه بعد از تبیین زمینه‌های رویکرد سیاسی و تعامل سه جریان مرجعیت، روحانیت و بازار، فرضیه این نوشتار را درباره وقایع منتهی به قیام 15 خرداد، از آن جمله: لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی، رفراندوم اصول شش‌گانه و تحریم عید به محک می‌گذاریم. اگر قم را به‌ خاطر استقرار مراجع متشکل و پیشرو و حضور روحانیت ...

تعامل بازار و روحانیت در لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی، رفراندوم ششم بهمن و تحریم عید

بخش اول
در بررسی کلی از آغاز و تداوم رویدادهای منتهی به قیام 15 خرداد 1342، به محوریت مذهب و نهادهای مرتبط، در آن وقایع می‌توان پی برد. بر این اساس، سؤال بنیادین نوشتار حاضر این است که نهادهای مذکور در آن مقطع تاریخی چگونه به تعامل سیاسی با هم دست یافتند و حضور و نقش آفرینی در عرصه سیاست ...

پایگاه‌های نفوذ صهیونیسم در ایران عصر پهلوی

استراتژی خزنده و رازآلود صهیونیست‌ها در ایران، از جمله اسرار تاریخ معاصر است. حضور ایادی صهیونیسم در رأس دستگاه سلطنت و مراکز مهم تصمیم‌گیری و سیاست‌گذاری، ایران عصر پهلوی را به پایگاهی سیاسی و استراتژیک برای صهیونیست‌ها تبدیل کرده بود. با آنکه در نتیجه متابعت بی‌چون و چرای دولتمردان ایرانی ...

مناسبات سیاسی ایران و اسرائیل

بخش دوم
مقامات اسرائیل از زمان آغاز برقراری ارتباط با ایران، همواره سعی و تلاش داشتند تا به هر نحو ممکن ایران را متقاعد به آشکارسازی روابط با خود نمایند. برای دست‌یابی به این هدف، برخی اوقات برخلاف تمایل مقامات ایرانی، اخبار مربوط به سفر مقامات اسرائیلی به‌خصوص نخست‌وزیر آن را در رسانه‌های خود...