عیدانه پانزدهم خرداد


در کشور اسلامی ایران، عید فطر یکی از مهم ترین مناسبت های مذهبی است که به نوعی نماد وحدت و همدلی مسلمانان نیز محسوب می شود. برپایی نماز جماعت عید سعید فطر نقطه عطف این وحدت و یکرنگی است. در این مقاله قصد داریم، نگاهی به روزهای منتهی به عید سعید فطر در سالهای 1340 تا 1343 و همچنین روزهای اول و دوم شوال در این سالها بیاندازیم. سالهایی که کم کم مردم به فکر همدلی و اتفاق مستحکم دیگری افتادند و به رهبری روحانیت، نهضتی را آغاز کردند که منجر به پیروزی انقلاب اسلامی ایران در سال 1357 گردید.

نقش روحانیون و بازاریان در انقلاب اسلامی


نقش روحانیون و همکاران نزدیک آنان، یعنی بازاریان، با توجه به عدم برجستگی آنان در سالهای قبل از سال 1978 و آنگاه نقش بزرگ آنان در حوادث این سال، اهمیت ویژه ای دارد . بدون تردید، در جریان سالهای اخیر نوعی احیاء احساسات مذهبی در جریان بوده است ولی اگر حوادث سال 1978 را بر اساس معیارهای مطلق مذهبی تجزیه و تحلیل کنیم یا مفهوم «انقلاب اسلامی» را بنحوی که رهبران مذهبی مطرح می کنند بپذیریم، مسلما کاری گمراه کننده کرده ایم . چنین تعیین خصوصیتی درست بهمان شکل که شاه مخالفان خود را «مرتجعین مذهبی» می نامید، باعث ابهام در تجزیه و تحلیل عوامل مادی بسیار عمیق، یعنی عوامل اجتماعی و اقتصادی، می شود که زیر بنای این جنبش و ماهیت خاص ائتلاف طبقاتی موجود در آن را تشکیل می دهد

جریان‌شناسی تاریخ معاصر از نهضت مشروطه تا انقلاب اسلامی


باشگاه فکر و اندیشه انقلاب اسلامی خراسان رضوی پس از برگزاری دوره‌های سبک زندگی، تمدن سازی و اندیشه ورزی، تابستان امسال با چند دوره دیگر میزبان فعالان و مدیران فرهنگی و اجتماعی خراسان رضوی خواهد بود. پانزدهم خرداد ۴۲ به نقل از سایت قاصدنیوز، دوره های آموزشی «والفجر» در سه محور جریان‌شناسی سیاسی تاریخ صدر اسلام، جریان شناسی تحلیلی تاریخ معاصر و بررسی مبانی و اندیشه انقلاب اسلامی پس از ماه مبارک رمضان در مشهدمقدس برگزار خواهد شد.

پژوهش نامه انقلاب اسلامی ایران - جلد اول


انقلاب اسلامی ایران با ویژگی منحصر به فرد خود (عنصر مذهب و روحانیت) ، انقلابی متفاوت و شاخص است. نهضت ضد رژیم پهلوی از ابتدا در اعتراض به عملکرد غیراسلامی شاه شکل گرفت و اوج نهضت اسلامی در مساجد، حسینیه ها و هیأت های مذهبی بازسازی شد. در این نهضت مرجعیت شیعه از یک سو با توده مردم مسلمان در تماس بوده و از طرف دیگر پرچمدار مبارزه فکری، فرهنگی و سیاسی در مقابل رژیم پهلوی به حساب می آمد. از این رو موسسه خانه کتاب "پژوهشنامه انقلاب اسلامی ایران" را در 3 جلد به کوشش مجتبی سلطانی احمدی و رحیم نیکبخت میرکوهی منتشر نموده که در اینجا جلد اول آن را مرور می کنیم.

مفاخر اسلام - جلد سیزدهم (معاصران)


کتاب پیش رو، ویرایش دوم از جلد سیزدهم مجموعه «مفاخر اسلام» به قلم مرحوم علی دوانی است که پس از گذشت بیش از یک سال از انتشار چاپ اول، مجددا توسط فرزند ایشان، آقای محمد حسن رجبی (دوانی) ویرایش گردیده و در پائیز 1388 در دسترس خوانندگان قرار گرفت. شمارگان چاپ اول، در اختیار «ستاد نکوداشت نخستین سالگرد درگذشت استاد علی دوانی» قرار گرفت که در آن مراسم (قم: دی 1386)، میان میهمانان و شرکت کنندگان در کنگره توزیع شد و انتشار عام نیافت.

امام خميني از بازداشت تا آزادي


از 15 خرداد 1342 تا 15 فروردين 1343، امام خميني به مدت 10 ماه در بازداشت و حصر رژيم شاه بودند. امام اين مدت را در 5 نقطه گذراندند كه عبارتند از: زندان باشگاه افسران، زندان قصر، زندان عشرت‌آباد، منزلي متعلق به ساواك در داووديه تهران و منزل ديگري در قيطريه. طي اين مدت حكومت شاه با دردسرهاي فراواني مواجه بود. اين دردسرها اشكال گوناگوني داشت. در اين مدت واكنش‌هاي گسترده‌اي از سوي شخصيت‌ها و مجامع روحاني نسبت به بازداشت امام و ساير زندانيان سياسي 15 خرداد ظاهر شد.

سرکوبی که نتیجه عکس داد


آنچه در پی می آید گفت‌و‌گویی است که پیشینه(پایگاه عبرت‌پژوهی تاریخی) با جناب آقای دکترمحمدمهدی مرادی خلج، استادیار و عضو هیئت علمی گروه تاریخ دانشگاه شیراز، درباره زمینه‌ها، بسترها و پیامدهای قیام پانزدهم خرداد انجام داده است. در این گفت و گو، هم عوامل و زمینه های ایجاد قیام پانزدهم خرداد تحت بررسی قرار می گیرند و هم پیامدهای این قیام بزرگ پیش روی خواننده قرار می گیرند

بهائیت پاد جنبشِ تجدید حیات ملت ایران


کتاب «بهائیت پاد جنبشِ تجدید حیات ملت ایران» پژوهشی تاریخی ، سیاسی ، در باره سه فرقه برآمده در تاریخ معاصر ایران یعنی شیخیه ، بابیه و بهائیه است. از جمله مسائلی که در این کتاب مطرح شده و مستقیما با حوزه مطالعاتی 15 خرداد و سالهای آغازین نهضت ارتباط دارند بررسی رجال بهائیان درحکومت پهلوی، واکنش های علما، شخصیت ها، نویسندگان، انجمن ها، نشریات و مردم دربرابر فعالیت های تبلیغی و عملی بابیها و بهائیان و مبارزه امام خمینی (ره) با این گروه است. مباحثی که فصول هفتم تا نهم کتاب را به خود منحصر کرده اند و 264 صفحه را در بر می گیرد.

درباره‌ی مستند «از نیمه خرداد...»


مصطفی قاسملو سال 84 به تشویق حسین محمودیان، کارگردانیِ تک‌برنامه‌ای را به عهده گرفت. این برنامه مورد استقبال قرار گرفت و نامش هم به پیشنهاد حسین محمودیان «از نیمه خرداد...» شد. به اصرار سید محمد آوینی، این تک‌برنامه به شکل مجموعه درآمد که در نهایت مجموعه 5 قسمتی مستند «از نیمه خرداد...» ساخته شد. سپس 18 برنامه به نام «نهضت امام (ره)» را کار کرد که این مجموعه نیز بسیار استقبال و به چندین زبان مختلف دوبله و بارها از تلویزیون پخش شد. وی در گفت‌وگوی پیش‌رو از سیر ساخت مجموعه «از نیمه خرداد...» گفته است.

پژوهش نامه انقلاب اسلامی ایران - جلد دوم


پژوهشنامه انقلاب اسلامی در سه مجلد به کوشش مجتبی سلطانی احمدی و رحیم نیکبخت میرکوهی به نگارش درآمده است. این مجموعه به گردآوری تعدادی از مقالات تلاشگران و دانش آموختگان، نویسندگان و پژوهشگران در زمینه انقلاب اسلامی در سراسر کشور پرداخته است. در این نوشتار به بررسی دفتر دوم این مجموعه می پردازیم که با مجموع 32 مقاله در دو فصل در سال 1392 با 682 صفحه و 1000 نسخه توسط مؤسسه خانه کتاب منتشر گردیده است.

تاریخ اجتماعی و سیاسی ایل بزرگ قشقایی


کتاب "تاریخ اجتماعی و سیاسی ایل بزرگ قشقایی"در اواخر سال 1389، توسط انتشارات قشقایی شیراز منتشر شد و در نمایشگاه بزرگ کتاب شیراز در سال 1390 از آن رونمایی گردید. این کتاب که با هدف آشنایی بیشتر مردم با آیین زندگی ایل قشقایی منتشر شده، به قلم نوروز درداری نگارش شده است و کتابی است که به تمام سنتها، آداب ورسوم، تاریخچه و پیشینه، فرهنگ ورسوم مهاجرت ایل قشقایی پرداخته است. این کتاب نگاه جامعی به تاریخ ایل قشقایی در دوره پهلوی خصوصا پهلوی دوم دارد

اندیشه سیاسی امام خمینی (ره)


پرداختن به اندیشه سیاسی امام خمینی از آن رو اهمیت دارد که ایشان بنیان جامعه و نظامی سیاسی ای را پی ریخت که در آن دین و معرفت در صدر نشانده شد و از دل آن نظامی برآمد که داعیه اصلی آن دینداری و دین ورزی و به سعادت رساندن انسان معاصر در جهان کنونی است. نگاه ژرف امام خمینی در ربع آخر قرن بیستم توانست بار دیگر چشمان آدمیان را بر روی دین و معنویت گشوده و توجه آنها را به تاثیر دیانت و معنویت بر سیاست ورزی فراخواند. لذا تامل در اندیشه سیاسی امام خمینی می تواند برای بسیاری وی به ویِزه نسل نو، که دوران حیات امام خمینی را درک نکرده اند، جالب و آموزنده باشد و مرکز اسناد انقلاب اسلامی، در کتاب اندیشه سیاسی امام خمینی – که در سال 1392 منتشر گردید - به همین مهم پرداخته است.

مهاجرت به تهران


قتل عام و سرکوب شدید قیام 15 خرداد به همراه بازداشت امام خمینی و دیگر علما توسط رِژیم شاه، که خود نشان از رویارویی آشکار حکومت با نیروهای مذهبی به‌ویژه بعد از کشتار مدرسه‌ی فیضیه داشت، واکنش‌های زیادی را در داخل و خارج از ایران نسبت به این وقایع برانگیخت؛ روحانیون و حوزه‌های علمیه داخل و خارج از کشور در صدر این واکنش‌ها، به طرق مختلف، اعتراض خود را به اقدامات رژیم نشان دادند و خواستار آزادی امام خمینی و دیگر علما شدند. نوشتار حاضر به بررسی چگونگی این واکنش‌ها اختصاص دارد و نحوه‌ی برخورد علما و نیروهای مذهبی داخل و خارج از کشور را در جریان حوادث 15 خرداد 1342 مورد بررسی قرار داده است.

گزارشی از مراسم رونمایی دو کتاب


مراسم رونمایی از دو کتاب «خاندان امام خمینی(ره)» و «خاندان امام خمینی (ره) به روایت اسناد» در قالب همایشی با عنوان بازشناسی اندیشه فرهنگی حضرت امام خمینی (ره) ظهر 31 خرداد 1393 در کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران برگزار شد و حجت‌الاسلام و المسلمین سید حسن خمینی، فرزند مرحوم حجت‌الاسلام و المسلمین سیداحمد خمینی از این دو کتاب نوشته محمد جواد مرادی‌نیا و چاپ دانشگاه آزاد اسلامی رونمایی کرد. ادامه خبر گزارشی است از این مراسم.

دستگيري‌ امام‌ خميني(ره) و مهاجرت‌ علما به‌ تهران‌ در سال‌ 1342 ش


دستگيري‌ حضرت‌ امام‌ خميني(ره) در شب‌ نيمه‌ خرداد سال‌ 1342 بي‌شباهت‌ با دستگيري‌ رهبر و مبارز آزاده‌ و سلف او مرحوم‌ سيدحسن‌ مدرس‌ نبود؛ اما واكنش‌ مردم‌ و نخبگان‌ جامعه‌ نسبت‌ به‌ وضعيت‌ به‌ وجود آمده‌ براي‌ امام‌ و مدرس‌ تفاوت‌ داشت. شايد هم‌ مردم‌ با به‌ يادآوردن‌ خاطره‌ تلخ‌ تنها گذاشتن‌ مدرس‌ و عدم‌ ايستادن‌ در مقابل‌ عمل‌ جابرانه‌ رضاخان‌ و در نتيجه‌ به‌ شهادت‌ رسيدن‌ آن‌ اسوه‌ كم‌نظير بود كه‌ در وضعيت‌ جديد به‌ وجود آمده‌ براي‌ رهبرشان‌ جاي‌ هيچ‌گونه‌ كوتاهي‌ و درنگ‌ نمي‌ديدند. به‌ هر حال‌ با دستگيري‌ امام(ره) و دو تن‌ از يارانشان، طوفاني‌ در ايران‌ به‌ پا شد و علما و معتمدين‌ بزرگ‌ شهرهاي‌ مختلف‌ را به‌ تهران‌ كشانيد.

قیام پانزده خرداد در تبریز


« قیام پانزده خرداد در تبریز » در مقام پاسخ به این پرسش است که قیام پانزده خرداد در تبریز چگونه به وقوع پیوست؟ قیام پانزده خرداد از مهم ترین وقایع تاریخ کشور ما به شمار می رود و ضروری است تمام جوانب ، ابعاد و زوایای آن روشن شود یکی از مسائل شایان توجه در قیام پانزده خرداد نقش و حضور گسترده ی اکثر شهرها است. بنابراین بررسی و تحقیق و شناخت مسائل و ابعاد مرتبط با آن، با توجه به این که شهرهای بسیاری، حضور فعال در قیام پانزده خرداد داشتند ضروری است. در جریان قیام 15 خرداد می توان حضور و دخالت اکثر شهرها را تعیین کننده دانست و تبریز از جمله مراکزی است که در بیشتر نهضت ها و تحولات سیاسی معاصر ایران نقش به سزایی ایفا نموده است. این پژوهش بر آن است که قیام پانزده خرداد در تبریز را مورد واکاوی قرار دهد.

15 خرداد واقعه‌ای که در دفتر تاریخ ایران جاودان شد


15 خرداد، روز قیام خونین مردم آزادیخواه ایران علیه رژیم پهلوی است. نویسندگان و محققان بسیاری این قیام مردمی و زوایای مختلف آن را تحلیل کرده‌اند. به همین مناسبت نگاهی گذرا به برخی از این آثار داریم و این رویداد تاریخی را در لابه‌لای متون تاریخی بررسی کرده است. تاکنون آثاری چند درباره قیام 15 خرداد تالیف شده است که هریک از زاویه‌ای خاص به این واقعه تاریخی نگریسته‌‌اند. این تالیفات با نگاه ویژه به خاطرات شاهدان این قیام، به تفسیر و تحلیل آن پرداختند که در این‌جا به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم.

قیام پانزده خرداد در شیراز


قیام پانزده خرداد نقطه عطفی در تاریخ معاصر ایران و برجسته ترین تحول نهضت اسلامی در دهه 1340 بود که شهرهای بسیاری را به صحنه مبارزه علیه رژیم پهلوی سوق داد و خیزش سیاسی- مذهبی را در سطحی گسترده به نمایش گذاشت، قیام پانزده خرداد علاوه بر تهران، قم، مشهد و... شهرهای بسیاری از کشور را در بر گرفت. از جمله این شهرها می توان «شیراز» را نام برد. این شهر در تاریخ معاصر درجنبش های مردمی پیشگام بود و در وقایعی نظیر اعتراض به انعقاد قرارداد انحصاری توتون و تنباکو معروف به قرار داد رژی، نهضت مشروطه، واقعه ی کشف حجاب و قیام 15 خرداد جایگاهی مهم داشت. پژوهش حاضر در نظر دارد نقش مردم شیراز را در قیام 15 خرداد مورد بحث و بررسی قرار دهد تا گوشه ای از زوایای حضور مردم در این قیام را آشکار سازد.

تهران و قیام پانزده خرداد


قیام 15 خرداد سال 1342 برابر با 12 محرم 1383ق. پس از انتشار خبر دستگیری امام و علمای دیگر در شهرهای مختلف از جمله تهران شکل گرفت. این قیام نقطه عطفی در انقلاب اسلامی است که در بهمن 1357 به پیروزی رسید. با انتشار خبر دستگیری امام اکثر شهرهای ایران از جمله تهران صحنه ی تظاهرات و اعتراض علیه این اقدام رژیم شد. از این رو در این مقاله درصدد هستیم مبارزات مردمی تهران و رخدادهای خیابانی آن را در این روز در این قیام مورد بررسی قرار دهیم که این مبارزات به چه شکل هایی بود؟ پژوهش صورت گرفته با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی و با تکیه بر شیوه کتابخانه ای، از منابع و ماخذ متعبر تاریخی از جمله اسناد چاپ شده، کتب و روزنامه بهره گرفته و سعی در پاسخ به سؤال مطرح شده دارد.

نقاشی: «فیضیه» - اثری فیگوراتیو از قیام 15 خرداد


مطالعه تاریخ هنر نشان می دهد که اتفاقات اجتماعی یکی از موارد مهمی است که تغییر و تحول بنیادین در آثار هنری ایجاد می کند. انقلاب اسلامی ایران با تغییر و تحول بنیادینی که در اساس جامعه به وجود آورد و هنرمند انقلاب در راستای ایدئولوژی انقلاب و تبلیغ آرمانها و شعارهای انقلاب به ایجاد اثر پرداختند. 15 خرداد 1342 به عنوان بستری که زمینه ساز انقلاب اسلامی شد، یکی از اتفاقاتی است که توجه هنرمندان انقلاب را به خود جلب کرده است. «فیضیه» اثر حبیب الله صادقی از جمله آثاری است که به این واقعه تاریخی می پردازد.

فراخوان اسناد و خاطرات وقایع 15خرداد 1342 تا پیروزی انقلاب


دفتر نماینده ولی فقیه در استان البرز با همکاری حوزه هنری استان البرز، اداره کل تبلیغات اسلامی و صدا وسیمای استان البرز برگزار فراخوان استانی عکس و خاطره و اسناد از وقایع و مبارزات مردم استان البرز (15خردادماه 1342 تا پیروزی انقلاب اسلامی) را اعلام کرده‌اند. بخش های فراخوان: 1. عکس 2. خاطره (خاطرات خود نوشت و دیگر نوشت) 3. سند (صوتی / تصویری / اعلامیه / روزنامه / اسناد مکتوب و ...) و بخش ویژه تقدیر از گردآورندگان جوان و هدایای فراخوان، لوح یادبود و کمک هزینه سفر به عتبات عالیات (برای 4نفر)، لوح یادبود و کمک هزینه سفر به مشهد مقدس (برای 10نفر) و لوح یادبود و هدایای نقدی است.

چهلمین شماره از فصلنامه مطالعات تاریخی و تحلیل خاطرات 15 خرداد 1342


چهلمین شماره از فصلنامه مطالعات تاریخی که ویژه بهار 1393 منتشر شد، به تحلیل خاطرات 13 شخصیت روحانی از سالهای آغازین نهضت و قیام پانزدهم خرداد 42 پرداخته است. دراین شماره از فصلنامه سعی گردیده بخشی از ابعاد نهضت 15 خرداد به عنوان نقطه كانونی درسیر انقلاب اسلامی و مبارزات ضداستكباری و ضداستبدادی ملت ایران و پیامدها و دستاوردهای آن از جمله شكل گیری گفتمان انقلاب اسلامی مورد مطالعه قرار گیرد که با هم نگاهی به آنها می اندازیم

قیام پانزده خرداد 1342 در شهر قم


قیام پانزده خرداد 1342 یکی از مهمترین حرکت های اعتراض آمیز در سده اخیر محسوب می شود که با داشتن رهبریِ منسجم توسط امام خمینی(ره)، منشاء تحولات عظیمی در تاریخ معاصر ایران شد؛ از این رو همواره توجه بسیاری از محققین را به سوی خود جلب نموده و هر یک با رویکردی متفاوت در صددند تا به بررسی این واقعه بپردازند. این مقاله نیز به نوبه خود به وقایع قیام 15 خرداد در شهر قم به عنوان خواستگاه اصلی این حرکت تاریخی، خواهد پرداخت و در صدد است تا با تأکید بر اهمیت این قیام در شهر قم، به زمینه هایی شکل گیری آن در قم و به نقش این شهر در قیام مذکور بپردازد.

پانزده خرداد در ورامین


يكي از حوادث تاثيرگذار تاريخ معاصر ايران و انقلاب اسلامي به خصوص، قيام پانزده خرداد 1342 است كه به عنوان مبدا نهضت اسلامي از آن ياد مي شود. حادثه چنين آغاز شد كه بعد از سخنراني امام خميني در 13 خرداد، ماموران رژيم در نيمه شب پانزده خرداد با هجوم به منزل، ايشان را دستگير نمودند. با انتشار خبر دستگيري امام، در تعدادي از شهرهاي ايران از جمله تهران، قم، شيراز، ورامين و...تظاهرات گسترده اي به حمايت از امام و مخالفت با اعمال رژيم پهلوي صورت گرفت. ورامين نيز يكي از آن شهرهايي بود كه از تظاهرات روز 15 خرداد آن به عنوان واقعه اي مهم در تاريخ انقلاب اسلامي ياد مي شود. در اين مقاله تلاش مي شود با تكيه بر اسناد و مدارك موجود و به خصوص تاريخ شفاهي، قيام 15 خرداد ورامين مورد بررسي قرار گيرد.

خاطره آیت‌الله مهدوی کنی از 15 خرداد 42


فصل سوم از کتاب خاطرات آیت‌الله مهدوی کنی به بیان وقایع مهم زندگی وی در دهه های 40 و 50 هجری شمسی می پردازد.کتاب «خاطرات آیت‌الله مهدوی کنی» که در سال 1385 توسط غلامرضا خواجه سروی تدوین و منتشر شده است، در 6 فصل به بیان خاطرات و ناگفته های زندگی رئیس مجلس خبرگان پرداخته است. در بخشی از فصل سوم، آیت‌الله مهدوی کنی ماجرای قیام 15 خرداد 42 را روایت می کند که خواندن آن خالی از لطف نیست.

امام جلو آمد و گفت:خمینی من هستم، با دیگران چه کار دارید؟


پیش از حرکت حضرت امام به مدرسه فیضیه، علما به ایشان توصیه کردند که خطرناک است و از آمدن به مدرسه منصرف شوند، ولی ایشان نپذیرفتند. هیچ چیز و هیچ کس نتوانست از آمدن ایشان به مدرسه فیضیه جلوگیری کند. یادم هست به وسیله ماشین فولکسی ـ‌که سقفش باز بود‌ـ به طرف مدرسه حرکت کردند. بسیاری از مردم به دنبال ماشین در حرکت بودند. خیابان مملو از جمعیت بود. به مدرسه که رسیدند، روی سکوی بین صحن کوچک حضرت معصومه و فیضیه ـ‌که در گذشته کتابفروشی بود‌ـ قرار گرفتند و سخنرانی خود را آغازکردند.... متن زیر بخشی از خاطرات حجت‌الاسلام و المسلمین سید محمود مرعشی، فرزند آیت‌الله العظمی سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی (رحمة‌الله‌علیه)، درباره حیات طیبه و مقاطع تاریخی زندگی حضرت امام خمینی (رضوان‌الله‌علیه) است.

چرا قیام ۱۵ خرداد شکل گرفت؟


بسیاری بر این باورند که قیام ۱۵ خرداد سال ۴۲ نقطه عطفی در مسیر شکلگیری انقلاب اسلامی ایران است. بر اساس این ادعا این قیام اوج تقابل میان ملت و دولت شاهنشاهی را به نمایش گذارد و بی تردید باید آنرا نقطه اوج بحران مشروعیت رژیم شاه دانست. رویداد ۱۵ خرداد سال ۴۲ آنچنان در تاریخ معاصر و انقلاب کشورمان از اهمیت برخوردار بوده است که حتی به طور مستقیم در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران نیز از آن یاد شده است. در مقاله ذیل، سایت مشرق به بررسی ریشه های این قیام سرنوشت ساز پرداخته شده است که ما آن را برای شما بازنشر می نماییم

نگاهی موجز به قیام و پایداری امام خمینی در برابر طرح کاپیتولاسیون


نقطه اوج مسأله کاپیتولاسیون جدید را اعتراض امام خمینی بوجود آورد که شاه را در بن‌بست قرار داد.ما به لحاظ اهمیت تاریخی نطق 4 آبان 1343 امام عین آن را در متن کتاب می‌آوریم، در این سخنان امام، شاه، اسرییل و امریکا به شدت مورد تهاجم قرار می‌گیرند، با صراحت علیه آنان افشاگری می‌شود کاپیتولاسیون با عبارات قابل فهم عمومی ملت ترسیم می- شود و مردم به قیام و انقلاب دعوت می‌‌گردند در واقع در همین سخنرانی است که رژیم شاه تا حد سقوط تهدید می‌شود و ناچار به دستگیری و تبعید امام می گردد

گزارشی از بازداشت‌شدگان، بازداشتگاه ها و زندان های قیام پانزده خرداد


در این مقاله تلاش بر آن است که علاوه بر مروری کوتاه بر علل خروش مردم در روز پانزدهم خرداد و همچنین بررسی حوادث این روز تاریخی، نگاهی بیاندازیم به سرنوشت قیام کنندگان. این مقاله تلاش دارد تا بر اساس آثار مکتوب و اسناد، حوادثی که بر سر بازداشت شدگان قیام در شهرهای بزرگ آمد را پیش چشم خوانندگان قرار دهد. در ادامه مقاله نیز اوضاع و احوال زندان های قیام کنندگان 15 خرداد تحت بررسی قرار می گیرد.

دانستنی های انقلاب برای جوانان شماره 102- شهید سید عبدالکریم هاشمی نژاد


یکصد و دومین کتاب از مجموعه دانستنی های انقلاب اسلامی برای جوانان، که به همت مرکز اسناد انقلاب اسلامی منتشر می گردد، به زندگی شهید سید عبدالکریم هاشمی نژاد پرداخته است. دانستنی های انقلاب اسلامی برای جوانان، یکی از موضوعات طرح «تاریخ انقلاب اسلامی به زبان ساده» است که در مرکز اسناد انقلاب اسلامی تهیه شده است. این کتاب 240 صفحه دارد و در سال 1390 روانه بازار نشر گردید.

تاریخ شفاهی زندگی و مبارزات شهید مهدی عراقی


با توجه به اهمیت و نقش شهید مهدی عراقی در روند نهضت اسلامی و پیروزی انقلاب و فقدان پژوهش مستقل و کامل درباره ایشان، کتاب حاضر درصد است در راستای تبیین نقش شخصیت‌ها در تاریخ انقلاب با رهیافتی جدید به بررسی محیط و زمانه مهدی عراقی، پایگاه اجتماعی و فعالیت‌های تشکیلاتی وی در پیوند با انقلاب اسلامی و امام خمینی(ره) بپردازد. تلاش محققان بر آن بوده است که در حد امکان غبار زمان و فراموشی از چهره یکی از شخصیت‌های موثر در نهضت و انقلاب برداشته شود و تصویر روشن‌تری از ایشان در منظر نسل‌هایی که شاهد حیات آنان نبوده‌اند، قرار گیرد.

روزشمار 15 خرداد - نیمه اول بهار 1343


یکی از کتابهای منتشره دفتر ادبیات انقلاب اسلامی، که در بیست و هفتمین نمایشگاه بین المللی کتاب – اردیبهشت 1393 - ، برای اولین بار منتشر گردید، روزشمار 15 خرداد، ویژه نیمه اول بهار 1343 بود. این کتاب که جلد اول روزشمارهای سال 1343 محسوب می شود، به کوشش سید محمد صادق فیض نگارش شده است. روزشمار نیمه اول بهار 1343، با کمک منابع بی شمار موجود در آرشیو دفتر ادبیات انقلاب اسلامی نگاشته شده است که حاصل سالها تلاش محققان واحد تدوین تاریخ انقلاب اسلامی این دفتر است. درادامه این نوشتار، به بررسی این کتاب می پردازیم

نقشه‌ی راه شناخت «قیام پانزده خرداد»


اصولاً پیش از انجام هر کاری، نیاز به نقشه‌ای که شناخت جوانب مختلف کار را به دست دهد، امری ضروری است. اهمیت این کار را هم نمی‌توان انکار کرد. مخصوصاً اگر این کار با تاریخ ملتی سروکار داشته باشد و هدف، آن باشد که در ارایه‌، فهم درستی از موضوع به دست آید. بنابراین لازم است که از هر گونه اقدام حاشیه‌ای و غیرضروری، پرهیز شده و به‌ دور از آویزان شدن به شاخ و برگ‌های زاید، به متن واقعه پرداخته شود.

معرفی سیر مکتوب قیام 15 خرداد


در مجموعه‌ی اسناد ساواک، 22جلد منحصر به پرونده کلاسه‌ی امام‌خمینی (ره) است که تحت عنوان «امام خمینی در آینه‌ی اسناد به روایت ساواک» چاپ شده است. مجلدات اول تا سوم، در رابطه با قیام 15 خرداد هستند. آن‌چه می‌آید، سیر روایی از قیام، تحلیل ساواک، گزارشات جاسوسان در جای جای مملکت، قدرت رهبری امام (ره)، حضور گسترده‌ی علماء و مردم متدین در این قیام اسلامی است. اولین سند مربوط به تاریخ 22/12/1335؛ موقعیت حوزه و دروس مراجع و مدرسین است که تعداد شاگردان ایشان در حدود 500 نفر گزارش شده است

روزشمار 15 خرداد - پائیز 1341


جلد سوم روزشمار خرداد 1341 از سری تألیفات تحقیقاتی دفتر ادبیات انقلاب اسلامی حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی است که به کوشش واحد تدوین انقلاب اسلامی در این دفتر به نگارش درآمده است و در نمایشگاه کتاب سال 1393 به نمایش عموم درآمد. در رابطه با طرح تحقیقاتی 15 خرداد 1342 باید گفت که واحد تدوین تاریخ انقلاب اسلامی، در این طرح، از سال 1376 و با استفاده از منابع داخلی و خارجی اعم از کتاب، نشریات، بولتن های محرمانه و اسناد به بررسی و تحقیق در رابطه با وقایع سالهای 1340 تا 1343 پرداخته است. باتوجه به حجم زیادی از یادداشتها (فیش ها)ی گردآوری شده، چندین مجلد روزشمار از آنها استخراج گردید و جلد پیش روی شما، مجلد سوم از مجموعه روزشمار 15 خرداد 1342ی باشد که به رویدادهای پائیز 1341 پرداخته است. در ادامه فهرستی از اتفاقهای مهم این فصل را مرور می کنیم

بررسی علل ناتوانی رژیم شاه در مهار پانزدهم خرداد در گفتگو با جواد منصوری


قیام 15 خرداد، نقطه عطفی در تاریخ مبارزات ملت ایران به رهبری حضرت امام خمینی(ره) است. برخی این واقعه را نقطه آغازی برای انقلاب اسلامی می‌دانند که 15 سال بعد از آن تار و پود رژیم پهلوی از هم گسست. نویسنده و پژوهشگر تاریخ معاصر معتقد است: در روز 15 خرداد، ترکیبی از سه عنصر «اسلام» به عنوان یک اعتقاد و انگیزه، «مردم» به عنوان یک قدرت جدید و «رهبری تشیع» به عنوان یک رهبری سیاسی شکل گرفت که بعدها عامل به ثمر رسیدن انقلاب 57 شد.

کتابشناسی پر برگ و بار قیام 15خرداد 1342 از پاریس تا تهران


نیمه خردادماه در تقویم ایرانیان روز قیام خونین 15 خرداد 1342 نامگذاری شده است. به این مناسبت نگاهی داریم به كتابشناسي این واقعه تاریخی. در این کتابشناسی به چهار دسته از منابع مکتوب قیام 15 خرداد 1342 اشاره شده است که اگرچه جامع و کامل نیست اما در بخش منابع تاریخ محلی کتاب‌های تازه‌ای را به خوانندگان معرفی می‌کند. این کتابشناسی شامل منابع پژوهشی، منابع تاریخ محلی، خاطرات و منابع اسنادی است که تلاش شده به مطرح‌ترین و مهم‌ترین این کتاب‌ها اشاره کنیم.

نگاتیوهایی که در جوراب جاسازی شدند/ گزارش ایبنا از نشست تخصصی «15 خرداد در آیینه خاطرات و اسناد


نشست تخصصی «15 خرداد در آیینه خاطرات و اسناد»، ظهر، 13 خرداد 93 باحضور میرزا باقر علیان‌نژاد، محمد‌صادق فیض و علیرضا قاهری مفرد، عکاس قیام 15 خرداد، در نگارخانه ابوالفضل عالی حوزه هنری انقلاب اسلامی برگزار شد. در این نشست محمد‌صادق فیض گفت: اگر نگاه‌های رسمی به واقعه 15 خرداد برداشته شود و دیگرانی هم بتوانند وارد وقایع‌نگاری این قیام شوند، شاهد تحلیل‌ها و نگاه‌های تازه‌تری‌هم از این رخداد خواهیم بود.

شاخص‌ترین کتاب‌های مرکز اسناد انقلاب درباره امام (ره) و 15 خرداد تا سال 1393


انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی فهرستی از شاخص‌ترین کتاب‌های منتشر شده خود را که تا به حال درباره امام خمینی(ره) نوشته شده را اعلام کرده است. این فهرست برای شناخت شخصیت امام خمینی و درک بهتر از قیام 15 خرداد است که می‌تواند چراغ راهی برای پژوهشگران و محققان باشد. این موسسه فهرست آثار مربوطه را به مناسبت فرارسیدن 14خرداد، سالروز ارتحال امام خمینی(ره) و قیام 15 خرداد، منتشر نمود.

روزشمار پانزده خرداد - بهار 1341


در این مقاله قصد داریم نگاهی بیاندازیم به کتاب روزشمار بهار 1341، یکی از کتابهای مجموعه کتاب های روزشمار 15 خرداد 42 که در مجموعه دفتر ادبیات انقلاب اسلامی حوزه هنری تدوین شد و در نمایشگاه کتاب سال 1393 از آن رونمایی گردید. این کتاب یکی از محصولات طرح تحقیقاتی 15 خرداد 42 است که از نخستین روزهای سال1376 در دفتر ادبیات انقلاب اسلامی آغاز گردید. نویسنده این مجلد از روزشمار آقای محمد قبادی است که تا کنون چند اثر در زمینه تاریخ معاصر از ایشان به انتشار رسیده است. از جمله آنها می توان به پاسیاد پسر خاک و خاطرات محمد حسین بهجتی اشاره کرد.