بعثت همگانى

پيش از اين، مجله‏اى كه در اواخر 1342ش با نام بعثت، ارگان دانشجويان حوزه علميه قم، منتشر مى‏شد، در دو نوبت با همان عنوان و به صورت كتابى مستقل در اختيار علاقه‏مندان به تاريخ انقلاب اسلامى قرار گرفته است؛ مرتبه اول در 1376ش، با گردآورى و مقدمه على حجتى كرمانى و توسط انتشارات «سروش»، كه در آن گردآورنده در مقدمه‏اى ضمن بيان چگونگى تصميم به انتشار بعثت در هيئت كتاب به فعاليت طلاب حوزه علميه قم در آن سالها پرداخته، از برخى همكاران و نويسندگان مجله بعثت سخن به ميان آورده است.

نقش قیام ۱۵ خرداد در شکل گیری انقلاب اسلامی

با نگاهی گذرا به تاریخ معاصر ایران می توان دریافت که قیام ۱۵ خرداد ۴۲ یک جنبش منحصر به فرد بوده که با ایجاد دگرگونی ژرف اندیشانه بر مبنای فرهنگ غنی عاشورایی تأثیرات عمیق سیاسی – اجتماعی در سطح جامعه ی ایرانی به وجود آورده است که این پیامدها و تأثیرات منجر به بستر سازی جهت بروز انقلاب اسلامی ایران در سال ۵۷ و استقرار حکومت اسلامی بر مبنای نظریه ی ولایت مطلقه فقیه گشته است.

چهارعامل نهضت انقلابی ۱۵ خرداد

بعدازکودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ که به برکناری دولت ملی مصدق وسرکوب نیروهای مذهبی مبارزمنجرشد، هریک ازاین نیروها، به نحوی ازصحنه خارج شدند.آیت الله کاشانی منزوی وخانه نشین شد ؛ گروه فداییان اسلامی،بااعدام رهبران آن متلاشی گردید؛ مرجعیت دینی شیعه نیزکه دردستان آیت الله بروجردی بود، تمایلی به مشارکت درمسایل سیاسی نداشت.بنابراین ،حدود یک دهه نیروهای مذهبی وقشرروحانی ؛ حضورفعالی درصحنه سیاسی کشورنداشتند.بارحلت آیت الله بروجردی ، شاه زمینه ی انجام اصلاحات موردنظرآمریکا را مناسب دید واصلاحات ارضی ، تغییرقانون انتخابات انجمن های ایالتی وولایتی وانقلاب سفید را درجنبه های اقتصادی ، فرهنگی ، سیاسی به مرحله عمل گذاشت.

۱۵ خرداد ۴۲ نقطه عطف تاریخ انقلاب اسلامی

این سئوال در ذهن هر مطالعه کننده در قیام دهه ۱۵ خرداد ۴۲ شکل می گیرد که چگونه شد ملتی که از کودتای ۲۸ مرداد ۳۲ به مدت ۱۰سال زیر سلطه دیکتاتوری شاه بود در ۱۵ خرداد ۴۲ این چنین گسترده و پرشور به پا خاست و فداکاری کرد؟

قیام ۱۵خرداد ۱۳۴۲، روند ، بازتاب و نتایج

عبدالوهاب فراتی عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در مقاله ای(که به عنوان یکی از مقالات برگزیده چهارمین همایش ملی ۱۵ خرداد برگزیده شد)به بررسی قیام ۱۵خرداد ۱۳۴۲، روند ، بازتاب و نتایج آن پرداخته است که در ادامه می آید.

تحلیل پانزده خرداد به روایت دکتر جواد منصوری ؛ در پانزده خرداد مردم برای خدا آمدند

15 خرداد یک مسئله مهم دارد و آن این بود که مردمی که به خیابان آمدند برای خدا آمدند، برای پست و مقام نیامدند،برای اسم و رسم نیامدند، برای حزب نیامدند،برای امام خمینی(ره) هم نیامدند آنها برای خدا آمدند و این نکته مهمی است. و چون برای خدا آمدند خدا هم بر خونشان این اثر را گذاشت،این نکته مهم و ظریفی است.

امام خميني از بازداشت تا آزادي

از 15 خرداد 1342 تا 15 فروردين 1343، امام خميني به مدت 10 ماه در بازداشت و حصر رژيم شاه بودند. امام اين مدت را در 5 نقطه گذراندند كه عبارتند از: زندان باشگاه افسران، زندان قصر، زندان عشرت‌آباد، منزلي متعلق به ساواك در داووديه تهران و منزل ديگري در قيطريه.

قيام 15 خرداد به روايت خبرگزاريها

گزارش زير، گاه شمار رويدادهاي شش ماهه حد فاصل دي 1341 تا خرداد 1342 است. مقطعي كه دربرگيرنده حوادث مربوط به رفراندوم «انقلاب سفيد» شاه، استعفاي امير اسدالله علم از نخست‌وزيري، قيام اسلامي 15 خرداد، بازداشت امام خميني و بازتاب اين حوادث به صورت تظاهرات گسترده مردمي عليه رژيم شاه در داخل و خارج كشور است.

مروري بر وقايع پيراموني سخنراني امام خميني (ره) در عصر عاشوراي ۱۳۴۲

محرم ۱۳۸۳قمري/ 1342 شمسي اندک اندک از راه مي‏رسيد و ايران اسلامي در شرايطي ويژه و خاص خود را براي استقبال از ماه خون و شرف آماده مي‏کرد. محرم سال 1342 شمسي، حال و هوايي عاشورايي داشت. آقا سيد روح‌‏الله که از ددمنشي و وطن‏فروشي حاکمان آلت دست بيگانه ملول بود، سر به جيب تفکر فرو برده و با نگراني تحولات ايران و جهان اسلام را مرور مي‏کرد، نفوذ خزنده صهيونيسم در ايران اسلامي و جسارت آنان به ساحت قدس شريف و مسلمين، مداخله بي ‏محاباي امريکا در امور ايران، سرسپردگي رژيم به بيگانگان و مقابله آن با مردم ايران، خدشه‌‏دار شدن استقلال سياسي، اقتصادي و فرهنگي ايران و دهها مشکل ديگر فکر و ذهن زعيم نهضت اسلامي را به خود مشغول کرده بود.

مهاجرت آيت‌الله ميلاني به تهران

پس از قيام پانزده خرداد رژيم عده زيادي از روحانيون را بازداشت كرد. از جمله بازداشت‌شدگان امام و آيت‌الله سيدحسن طباطبايي قمي بودند. دستگيري و زنداني كردن علما باعث شد تا شور و هيجان عجيبي بر مردم و حوزه‌هاي علميه سراسر كشور از جمله مشهد حكمفرما گردد. اين حادثه نه تنها نيروهاي انقلابي را به واكنش واداشت بلكه علمايي را كه به نوعي با دربار ارتباط داشتند نيز به تحرك وادار كرد. چنانچه ميرزا احمد كفايي و فقيه سبزواري طي ملاقات با عزيزي استاندار خراسان و نايب‌التوليه آستان قدس رضوي در باغ ملك‌آباد مشهد از ايشان خواستند تا اقدامات لازم را براي آزادي علماي بازداشت شده فراهم سازد.